گاهی اوقات خارش بدن گذرا است و با کمک دستان توانمند خود می‌توانیم آن را برطرف کنیم؛ اما گاهی اوقات علت خارش جدی است و خاراندن نه تنها آن را رفع نمی‌کند؛ بلکه باعث میشود بدتر شود و عوارضی مثل لکه‌های سرخ روی پوست به وجود بیاید. در بعضی مواقع این عارضه نشانه یک بیماری است و باید جدی گرفته شود.
اگر خارش پوست امانتان را بریده و دنبال علت و درمان خارش بدن می‌گردید، حتما این مقاله را تا انتها بخوانید؛ چون به بررسی تمامی علل، نشانه‌ها و روش های درمان آن اختصاص دارد. البته خواندن این مقاله جای تشخیص پزشک را نمی‌گیرد و بهتر است برای خارش و درمان قطعی آن به پزشک متخصص مراجعه کنید.
علت خارش بدن چیست؟
معمولا زمانی دنبال کشف دلیل خارش پوست می‌گردیم که این عارضه جدی و آزار دهنده شده و زندگی ما را مختل کرده است. علل زیادی برای این عارضه پوستی وجود دارد که برخی از آن‌ها نگران‌کننده نیستند؛ اما برخی دیگر به پیگیری و مراقبت‌های پزشکی نیاز دارند. در ادامه، 11 علت خارش بدن که مهم‌ترین علل آن محسوب می‌شوند را بررسی می‌کنیم:
1- علت خارش دست و پا
علت خارش بدن مخصوصا پاها می‌تواند بیماری های کلیوی، دیابت، اختلالات تیروئید و انواع سرطان و ... باشد. البته حساسیت به دارو، غذا و محصولات بهداشتی هم می‌تواند خارش پا و بدن را ایجاد کند. در صورتی که این عارضه بیش از 2 هفته ادامه داشت و نتوانستید با درمان های خانگی یا پیدا کردن عامل ایجاد حساسیت، آن را از بین ببرید، حتما به پزشک مراجعه کنید.
2- دلیل و علت خارش پشت بدن
خارش پشت بدن در میان آن‌هایی که از صابون‌ها و محصولات بهداشتی نامناسب برای شست و شوی بدن خود استفاده می‌کنند، بسیار رایج است. این محصولات به دلیل داشتن سولفات زیاد و سایر ترکیبات تحریک کننده، پوست را تحریک و خشک می‌کنند. گاهی اوقات هم شستشوی مکرر پوست یا انتخاب محصول نامتناسب با نوع پوست نیز می‌تواند خارش پشت را ایجاد کند.
البته حساسیت به موی حیوانات خانگی، بیماری‌هایی مثل گال و پسوریازیس و گزیدگی حشرات هم می‌تواند این مشکل را ایجاد کند.
3- علت خارش سر و بدن
علت خارش سر کمی با علت خارش بدن متفاوت است و معمولا به دلیل مشکلاتی مثل حساسیت به شامپو، شوره سر، عفونت های قارچی، خشکی پوست سر، شپش و برخی از بیماری‌های پوستی رخ می‌دهد. در صورتی که خارش سر و بدن به صورت همزمان رخ دهد، حساسیت های غذایی و دارویی و بیماری های مثل پسوریازیس را می‌توان مقصر دانست.
4- علت خشکی پوست بدن و خارش
همان طور که گفتیم، خشکی پوست یکی از علل اصلی خارش آن است که ممکن است به دلایل زیر رخ دهد:
- استفاده از شوینده نامناسب
- شستشوی زیاد پوست
- استفاده از آب خیلی گرم در حمام
- مصرف برخی از داروها و تغییرات هورمونی ناشی از آن
- تغییرات هورمونی در دوران یائسگی
- افزایش سن
- سرمای هوا
- مصرف نکردن مایعات به میزان کافی
در بسیاری از موارد درمان خارش سریع بدن با رطوبت رسانی به آن امکان پذیر است.
5- علت خارش پوست بدن و کهیر
کهیر نوعی واکنش سیستم ایمنی بدن و پوست آن به یک عامل خارجی ناشناخته است. این عارضه خود را به صورت لکه های قرمز و برجسته نشان می‌دهد و خارش شدیدی دارد. حساسیت به دارو، غذا، آلاینده‌ها و ... می‌توانند منجر به بروز کهیرهای پوستی شود.
6- علت سوزش پوست بدن
در بروز این عارضه هم می‌توان آلرژی و حساسیت‌های غذایی و دارویی را مقصر دانست، اما خارشی که تبدیل به سوزش میشود، می‌تواند علل دیگری مثل آفتاب سوختگی، مصرف گیاهان دارویی و قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی و بخارات آن‌ها داشته باشد.
7- علت خارش پوست بدن بعد از حمام
اگر تا اینجای مقاله را خوانده باشید، احتمالا به راحتی حدس می‌زنید که دلیل خارش بدن بعد از حمام، استفاده از آب داغ یا حساسیت به شوینده‌هایی مثل شامپو بدن و صابون است. این عوامل در مواردی می‌توانند منجر به سوزش ناحیه تناسلی و خارش واژن شوند.
به غیر از این عوامل، گاهی اوقات علت خارش پوست بعد از حمام به برخی بیماری‌های خونی مثل پلی سیتمی ورا برمی‌گردد که باعث میشود پوست بعد از تماس با آب دچار خارش شود.
8- علت خارش بدن در شب و درمان آن
خارش پوست در شب می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد و خواب را از چشمان ما بگیرد. اگر شب‌ها دچار این عارضه می‌شوید، باید علت آن را در یکی از موارد زیر جستجو کنید:
- ابتلا به بیماری پسوریازیس
- اگزما (حساسیت پوستی شدید)
- آلودگی روتختی، روبالشی و پتو به حشراتی مثل کک، مایت و ...
- گزش حشرات
- اضطراب و استرس
- مشکلات تیروئید
- بیماری‌های کبد و کلیه
در صورتی که متوجه شدید مشکل شما ناشی از گزش حشرات است، می‌توانید از پماد خارش مخصوص (کالامین) برای رفع آن استفاده کنید.
9- علت دانه های قرمز روی پوست همراه با خارش
علت ایجاد دانه‌های قرمز همراه با خارش روی پوست، عارضه‌ای است که به آن راش حرارتی می‌گویند. این عارضه به دلیل مسدود شدن غدد عرق ایجاد میشود و ممکن است دلایل زیر را هم داشته باشد:
- ابتلا به آکنه روزاسه: نوعی بیماری پوستی شدید که با دانه‌های پوستی ریز و زیاد و سرخی پوست همراه است و بیشتر در خانم‌های یائسه دیده میشود.
- ابتلا به کراتوز پیلاریس: نوعی بیماری که با دانه‌های قرمز و گوشتی روی پوست همراه است و این دانه‌ها بیشتر روی قسمت بیرونی بازو، ساعد و کمر دیده می‌شوند.
10- علت خارش پوست بدن کودک
پوست بدن کودک بسیار حساس است و به همین دلیل برای درمان خارش بدن کودک حتما باید به پزشک مراجعه کنید. ابتلا به جرب و انگل، درماتیت آتوپیک، گزش حشرات یا حساسیت های غذایی و دارویی شدید می‌تواند منجر به خارش پوست کودک شود.
11- علت خارش بدن در بارداری
به غیر از حساسیت های غذایی، دارویی و پوستی، معمولا علت خارش بدن در بارداری، کشیدگی پوست به دلیل بزرگ شدن شکم و تغییرات هورمونی شدید است که خشکی پوست و خارش آن را به دنبال دارد.
علائم خارش بدن چیست؟
این عارضه معمولا به اشکال مختلف خود را نشان می‌دهد و ممکن است بخش خاصی از بدن یا تمام آن را درگیر کند. همچنین گاهی اوقات با خاراندن رفع میشود و در برخی مواقع هم این کار آن را بدتر می‌کند و منجر به بروز بثورات پوستی و کهیر میشود. در صورتی که خارش پوست با علائم زیر همراه شد، حتما برای درمان آن به پزشک مراجعه کنید:
- قرمزی پوست
- پوسته پوسته شدن پوست
- ایجاد لکه، تاول یا برآمدگی روی پوست
- خشکی شدید و ترک خوردن پوست
- زبر و چرب شدن پوست
خارش بدن نشانه چیست؟
گاهی اوقات خارش پوست می‌تواند نشانه بیماری باشد و برای درمان خارش بدن، باید آن بیماری را درمان کرد. در ادامه رایج‌ترین بیماری‌هایی که منجر به خارش پوست می‌شوند را معرفی می‌کنیم:
آلرژی
آلرژی یا حساسیت می‌تواند کل پوست را درگیر کند و منجر به خارش پا، خارش سر و حتی خارش واژن شود. برای تشخیص این بیماری از سایر بیماری‌های ایجاد کننده خارش، به سایر علائم خود توجه کنید. در صورتی که به همراه خارش علائم دیگری مثل سرفه و عطسه هم داشتید، احتمالا علت خارش شما آلرژی است. مصرف قرص حساسیت برای خارش بدن (کورتون)، معمولا این عارضه را رفع می‌کند.
خارش بدن و سرطان
زمانی که خارش شدید و طولانی میشود و درمان‌های معمول نمی‌تواند آن را از بین ببرد، جای نگرانی در مورد ابتلا به سرطان پوست یا سرطان های پنهانی مثل سرطان کبد، هوچکین، مولتیپل میلوما و لنفوما وجود دارد.
البته این سرطان‌ها علائم متعدد دیگری هم دارند و فقط با خارش پوست خود را نشان نمی‌دهند. مثلا برخی از دیگر علائم سرطان پوست عبارت‌اند از:
- لکه‌های قهوه‌ای متعدد
- تغییر رنگ خال‌ها
- ضایعات پوستی دردناک
- حساسیت پوست به لمس
بیماری های روانی
اضطراب و استرس از عوامل اصلی ایجاد خارش‌های شبانه محسوب می‌شوند. به غیر از آن‌ها، برخی از اختلالات بیماری های روانی هم می‌توانند در بروز این عارضه نقش داشته باشند:
- افسردگی
- سایکوز (جنون)
- وسواس فکری
- کندن موها (تریکوتیلومانیا)
بیماری های سیستم عصبی
خارش پوست می‌تواند نشان دهنده اختلال سیستم عصبی و ضعف سیستم ایمنی بدن هم باشد. معمولا بیماری‌هایی مثل زونا، ام اس و تومورهای مغزی منجر به خارش پوست می‌شوند.
بیماری های کبد
همان طور که گفتیم، اختلالات و بیماری‌های کبدی هم می‌توانند علت خارش مخصوصا در پاها باشند. کبد چرب در صدر این بیماری‌ها قرار دارد و در صورتی که درمان نشود، می‌تواند به سرطان کبد منجر شود. درمان کبد چرب در مراحل اولیه، با مصرف میوه‌های حاوی آنتی‌اکسیدان مثل لیمو، آلبالو، انار، زغال اخته و همچنین ورزش و درمان‌های دارویی ملایم امکان پذیر است.
چه زمانی خارش بدن خطرناک است؟
علت خارش بدن در بیشتر موارد جدی نیست و ظرف چند روز از بین می‌رود؛ اما اگر این عارضه بیشتر از 2 هفته طول بکشد و با درمان های رایج آلرژی و ... از بین نرود، باید به پزشک متخصص پوست و مو مراجعه کنید.
البته در این حالت هم معمولا جای نگرانی وجود ندارد و خارش به بیماری‌های جدی ختم نمی‌شود. همان طور که پیش‌تر اشاره کردیم، علائم سرطان پوست شامل موارد دیگری مثل لکه های قهوه‌ای، بثورات دردناک و ... هم میشود.
برای خارش بدن چه بخوریم و چی خوبه؟
تمامی مواد غذایی ضد التهاب می‌توانند برای تسکین خارش پوست مؤثر باشند. در ادامه به تعدادی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- ماست (مخصوصا ماست کفیر)
- پنیر گودا و پنیر چدار
- نوشیدنی کامبوجا
- سیب
- کرم بروکلی
- آلو، آلبالو و گیلاس
- زغال اخته
- اسفناج
- کرفس
البته اگر به شیر و لاکتوز حساسیت دارید، نباید فراورده‌های لبنی موجود در لیست بالا را مصرف کنید.
مواد غذایی که باعث خارش بدن می‌شوند
برخی از مواد غذایی و خوراکی‌ها ریسک ایجاد آلرژی بالایی دارند و در صورتی که دچار خارش پوست شدید، و منشأ آن را نمی‌دانستید، از مصرف مواد غذایی و خوراکی‌های زیر اجتناب کنید:
- سویا
- بادام زمینی
- گندم
- شیر گاو
- تخم مرغ
- ماهی
بهترین روش درمان خارش شدید کل بدن
در صورتی که خارش شما شدید و غیر قابل تحمل بود و بیش از چند روز طول کشید، باید برای درمان آن به پزشک مراجعه کنید. پزشک احتمالا داروهای زیر را برای شما تجویز می‌کند:
بهترین دارو برای خارش بدن
چیزی با عنوان بهترین داروی خارش بدن وجود ندارد؛ اما مصرف داروهایی مثل دیفن هیدرامین، ستیریزین، فکسوفنادین، لوراتادین و لووستیریزین معمولا برای درمان بیشتر موارد خارش پوستی و آلرژی مفید است. در برخی موارد برای خارش شدید انواع کورتیکواستروئیدها هم تجویز می‌شوند.
قرص خارش بدن
قرص حساسیت برای خارش تنوع زیادی دارد و شامل داروهای سبکی مثل آنتی هیستامین‌ها تا کورتیکواستروئیدهای خوراکی مثل پردنیزولون، پردنیزون و ماست سل هم میشود. کلرفنیرامین، سیتریزین، فکسوفنادین و لوراتادین هم از دیگر قرص‌هایی هستند که برای خارش پوست تجویز می‌شوند.
بهترین پماد برای خارش پوست
برخی از انواع داروی خارش باید به صورت موضعی مصرف شوند تا علائم شدید آن را از بین ببرند. پمادهای حاوی بتامتازون، کورتیکواستروئیدها و تاکرولیموس به عنوان بهترین پماد خارش پوست شناخته می‌شوند.
کمبود کدام ویتامین باعث خارش بدن میشود؟
کمبود برخی از ویتامین‌ها و مواد معدنی هم می‌تواند در خارش بدن نقش داشته باشد. در این میان نقش آهن و ویتامین B12 از همه پررنگ‌تر است و در برخی مواقع، پزشک برای درمان خارش پوست، مکمل‌های حاوی این 2 ماده را تجویز می‌کند.
درمان خارش بدن در طب سنتی چیست؟
از نظر طب سنتی برودت هوا، گزش حشرات، مشکلات کبدی و عفونت علت اصلی خارش پوست است. متخصصان این طب برای درمان خارش، مصرف آب سیب، آب هویج و سبزی‌های آبدار مثل کاهو و خیار را توصیه می‌کنند و معتقدند که برای رفع این عارضه باید از مصرف ادویه، سیر، خرما، گردو و غذاهای خشک مزاج اجتناب کرد.
درمان خانگی خارش بدن چیست؟
برای درمان خارش خفیف تا ملایم، می‌توانید از درمان های خانگی زیر کمک بگیرید:
نمک برای خارش بدن
بسیاری از متخصصین طب سنتی معتقدند که استحمام با آب حاوی نمک دریا، برای درمان خارش سریع بدن مؤثر است و التهاب ناشی از آن را رفع می‌کند. همچنین استفاده موضعی از این نمک هم در رفع خارش مؤثر خواهد بود. نمک خاصیت تسکین دهنده و ضدالتهاب دارد و چربی سالم پوست را افزایش می‌دهد.
دمنوش برای خارش بدن
مصرف چای سبز، چای اولانگ و چای نعناع می‌تواند در درمان خارش پوست بسیار مؤثر باشد؛ چون تمامی این گیاهان خاصیت ضدالتهابی دارند و می‌توانند این عارضه را تسکین بدهند. البته دمنوش‌های مخصوص درمان کبد چرب مثل دمنوش خارمریم هم در درمان خارش ناشی از کبد چرب به شدت مؤثر است.
انتخاب شامپو بدن گیاهی از راه های درمان خارش پوست
در این مقاله به صورت جامع و کامل به خارش پوست، راه های درمان خارش بدن و داروهای مؤثر برای آن پرداختیم. همان طور که در این مقاله خواندید، علت خارش می‌تواند استفاده از شوینده‌های نامناسب باشد و برای جلوگیری از این عارضه، باید از شامپو بدن باکیفیت، بدون پارابن و متناسب با نوع پوست خود استفاده کنید.
الیو یکی از بهترین تولیدکنندگان شامپو بدن با کیفیت در بازار است. این برند تمامی محصولات خود را با عصاره های گیاهی و طبیعی و بدون پارابن و افزودنی‌های آلرژی زا تولید می‌کند. انواع شامپو بدن الیو خواص ضد التهابی و آبرسانی دارند و مصرف آن‌ها می‌تواند در تسکین خارش و جلوگیری از عوارض آن مؤثر باشد.
برای مشاهده و خرید سایر محصولات گیاهی الیو کلیک کنید.
مقالات مرتبط
