یکی از آزاردهنده‌ترین عوارض پوست و مو، خارش سر است که گاهی اوقات به نظر می‌رسد پایانی ندارد. این مشکل مو علاوه بر این که خود شخص را کلافه می‌کند، باعث می‌شود جلوی اطرافیان نیز خجالت بکشد؛ چون تصور می‌کند آن‌ها به رعایت بهداشت توسط او شک دارند.
البته علت خارش پوست سر همیشه به عدم رعایت بهداشت فردی برنمی‌گردد و ممکن است بیماری‌های مختلفی آن را ایجاد کنند که خود فرد در ابتلا به آن‌ها نقشی نداشته است.
اگر دچار این مشکل آزاردهنده شده‌اید و می‌خواهید با تمامی انواع علل و درمان خارش سر آشنا شوید و بدانید که برای خارش سر چه شامپویی مصرف کنید، حتما این مقاله را تا انتها بخوانید.
خارش سر از چیست؟ خارش پوست سر نشانه چیست؟
خاریدن یا خارش سر به انگلیسی (Itchy Scalp) نوعی عارضه و علامت است و به تنهایی یک بیماری پوستی محسوب نمی‌شود. کمبود ویتامین‌های مؤثر در سلامت پوست و مو، بیماری‌های زمینه‌ای، حساسیت به مواد شوینده یا مواد غذایی، شوره سر و علل مختلف و متنوع زیادی می‌توانند این مشکل را ایجاد کنند.
در بیشتر مواقع علت خارش سر یک مشکل موقتی و نه چندان مهم است که با چند راهکار ساده مثل عوض کردن شامپو و ... برطرف می‌شود و گاهی اوقات هم می‌تواند به دلیل یک بیماری جدی ایجاد شود که نیاز به رسیدگی فوری دارد. در بخش‌های بعدی، با تمامی علل مؤثر در بروز این عارضه و راه های درمان آن‌ها آشنا می‌شوید.
علت خارش سر بعد از شستشو چیست؟
اگر بعد از شستشوی موها با شامپو دچار این عارضه می‌شوید، احتمالا مشکل به شامپو یا نحوه شستن و آب کشیدن موهایتان برمی‌گردد. انتخاب شامپوی نامناسب برای جنس پوست و موی سر یا شستشوی مداوم و زیاد سر با شامپو، یکی از علل اصلی خارش پوست سر است. همچنین زدن مقدار زیاد شامپو به موها در هر نوبت شستشو و عدم آبکشی صحیح و کامل موها نیز می‌تواند این عارضه را ایجاد کند.
علت خارش سر کمبود چه ویتامینی است؟
تعداد زیادی از ویتامین‌ها و مواد معدنی در سلامت پوست و موی ما نقش دارند؛ اما کمبود این ویتامین‌ها به صورت ویژه باعث التهاب پوست سر و خارش آن می‌شود:
- ویتامین A: این ویتامین نقش مهمی در تأمین رطوبت پوست دارد و کمبود آن پوست سر را خشک و مستعد خاریدن می‌کند.
- ویتامین E: این ویتامین فولیکول‌های مو را تغذیه می‌کند و باعث می‌شود که فرایند گردش خون در پوست سر تقویت شود. نقص در این فرایندها، التهاب پوست سر را به دنبال خواهد داشت.
- ویتامین B7 (بیوتین): بیوتین به صورت تخصصی در زمینه سلامت پوست و مو فعالیت می‌کند و خارش در پوست سر می‌تواند نشان دهنده کمبود آن باشد.
- ویتامین C: این ویتامین نقش مؤثری در تأمین رطوبت پوست، تقویت سیستم ایمنی و تولید کلاژن دارد و کمبود آن هم در بروز بیماری‌های مؤثر در خارش کف سر و هم التهاب پوست این قسمت نقش دارد.
دلیل و علت خارش پوست کف سر چیست؟
فهرست دلایل بروز این عارضه تمامی ندارد و به همین دلیل ما در این بخش نزدیک به 17 علت را برای خارش سر آورده‌ایم که مهمترین و رایج‌ترین آن‌ها محسوب می‌شوند:
1- قارچ پوست سر
قارچ سر نوعی بیماری پوستی است که قارچی با نام Trichophyton rubrum آن را ایجاد می‌کند. این بیماری مسری است و اگر در مواجهه با فرد مبتلا به آن قرار بگیرید، ممکن است شما هم دچار خارش و التهاب شدید پوست سر شوید. درمان این قارچ معمولا با محصولات موضعی ضدقارچ مثل شامپو کتوکونازول امکان پذیر است و از آنجایی که این عامل بیماری زا در عمق فولیکول‌های مو هم فعالیت می‌کند، ممکن است پزشک داروی خوراکی هم برای از بین بردن آن تجویز کند.
2- شوره سر
شوره سر یکی از عوارض رایج پوست این ناحیه است که ممکن است هر کسی دچار آن شود. این عارضه معمولا به دلیل ازدیاد جمعیت میکروبی با نام ملاسزیا ایجاد می‌شود که به صورت طبیعی در کف سر ما زندگی می‌کند. عواملی مثل چربی بیش از حد پوست سر (به دلیل مصرف دارو، بیماری یا عدم شستشوی کافی) منجر به ازدیاد این میکروب می‌شوند. شوره سر علائمی مثل پوسته ریزی پوست کف سر و خارش آن را به دنبال دارد.
سلنیوم و زینک تأثیر زیادی روی درمان شوره سر دارند و معمولا برای درمان این عارضه شامپوهای حاوی این 2 ماده معدنی تجویز می‌شود.
3- پسوریازیس سر
پسوریازیس نوعی بیماری خودایمنی است که به صورت لکه‌های قرمز، متورم و ملتهب روی پوست خود را نشان می‌دهد و پوست تمامی قسمت‌های بدن (حتی داخل گوش‌ها) را درگیر می‌کند. خوشبختانه این بیماری واگیردار نیست و می‌توان آن را با شامپوها و داروهای موضعی حاوی اسید سالیسیلیک و زغال سنگ درمان کرد.
4- اگزما پوست سر
اگزما نسخه پیشرفته حساسیت و التهاب پوستی است که ممکن است به دلیل خشکی بیش از حد پوست، حساسیت به مواد شیمیایی و بیماری‌هایی مثل درماتیت آتوپیک ایجاد شود. این عارضه به شکل نواحی قرمز و ملتهب گسترده و دارای خارش روی پوست خود را نشان می‌دهد و خاراندن منجر به گسترش آن‌ها می‌شود. درمان اگزما به علت ایجاد کننده آن وابسته است.
5- جرب یا گال
جرب نوعی بیماری پوستی است که معمولا در فصول گرم رواج پیدا می‌کند. حشره‌ای با نام هیره عامل ایجاد این بیماری عفونی و مسری است که به پوست سر نفوذ می‌کند و باعث خارش شدید و مزمن آن می‌شود. درمان خارش موی ناشی از جرب تنها با مراجعه به پزشک و مصرف داروهای نسخه‌ای امکان پذیر است.
6- شپش سر
شپش سر یکی از شایع‌ترین بیماری‌های پوست سر در میان کودکان است و از طریق تماس سر با سر فرد دیگر ایجاد می‌شود. حشره عامل این بیماری 2 تا 3 میلی متر طول دارد و به راحتی خود را در میان موها مخفی می کند. اگر دلیل خارش موی سر شما خشکی پوست سر، شوره یا ابتلا به بیماری‌های خاص نیست، امکان دارد که به شپش سر مبتلا شده باشید.
این حشره از خون پوست کف سر تغذیه می‌کند و هنگام تغذیه بزاق خود را تخلیه می‌کند که خارش پوست این ناحیه، نتیجه واکنش بدن به بزاق این حشره است. شپش سر در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به ریزش مو شود و به همین دلیل درمان فوری آن با شامپوهای حشره کش ضروری است.
7- آلرژی و کهیر
آلرژی و کهیر مهمترین علت خارش سر و گردن و گوش است و حتی ممکن است منجر به خاریدن پشت سر شود. حساسیت به مواد غذایی، دارو، شوینده‌ها، عوامل محیطی مثل گرد و غبار و ... منجر به بروز علائم آلرژی و کهیر در پوست سر می‌شود. استفاده از محصولات موضعی، داروهای خوراکی (مثل کورتون) و دوری از عامل ایجادکننده آلرژی، در درمان این عارضه تأثیر زیادی دارد.
8- درماتیت تماسی
همان طور که از نام آن مشخص است، درماتیت تماسی در اثر تماس با عوامل ایجاد کننده حساسیت پوستی به وجود می‌آید. این عوامل می‌توانند محصولات آرایشی و بهداشتی مثل شامپوهای دارای ترکیبات خشن، اسپری مو یا حالت‌دهنده‌ها باشند.
البته گاهی اوقات حساسیت به برخی مواد غذایی و ابتلا به بیماری آسم نیز در بروز این بیماری مؤثر است. درماتیت تماسی پوست کف سر را خشک و ملتهب می‌کند و معمولا با دوری از عامل بیماری زا درمان می‌شود.
9- خشکی پوست سر
اگر به صورت موروثی پوست سر خشکی دارید یا پوست این ناحیه از بدنتان به دلیل دکلره کردن و رنگ کردن مداوم مو خشک شده است، شما مستعد خارش پوست سر هستید.
پوست سر خشک به شدت حساس و مستعد ابتلا به بیماری‌های پوستی است و به همین دلیل آبرسانی مداوم به آن اهمیت زیادی دارد. درمان های خانگی مثل روغن زیتون، سرکه و استفاده از ماسک‌ها و شامپوهای آبرسان می‌تواند این مشکل را برطرف کند.
شامپو ترمیم کننده موهای خشک آووکادو الیو یکی از محصولات طبیعی و گیاهی موجود در بازار است که روغن آووکادو را به عنوان ماده مؤثر اصلی در ترکیبات خود دارد. روغن آووکادو آبرسان عمقی پوست است و می‌تواند خشکی آن را درمان کند.
10- درماتیت آتوپیک
درماتیت آتوپیک هم نوعی بیماری پوستی است که به دلیل حساسیت و عفونت‌های پوستی ایجاد می‌شود؛ اما عوامل ژنتیکی هم در بروز آن نقش مهمی ایفا می‌کنند. این بیماری خشکی، خارش، قرمزی، التهاب و ترشحات زرد رنگ پوست سر را به دنبال دارد و می‌تواند منجر به ریزش مو شود. استفاده از کرم‌ها و شامپوهای ضدالتهاب و کنترل عوامل تحریک کننده مثل استرس در درمان درماتیت آتوپیک مؤثر است.
11- درماتیت سبوره (درماتیت سبورئیک)
درماتیت سبوره ای نیز یکی از بیماری‌های التهابی و عفونی است که معمولا فقط پوست سر و صورت را درگیر می‌کند. علاوه بر خارش، این بیماری با علائمی مثل پوسته ریزی، شوره و لکه‌های سرخ رنگ بزرگ همراه است و متأسفانه می‌تواند مزمن و عود کننده باشد. عوامل عصبی، بیماری‌های خودایمنی و ... در بروز درماتیت سبوره نقش دارند و درمان و جلوگیری از عود کردن آن به مصرف مداوم شامپوهای دارویی نیاز دارد.
12- پوست سر حساس
علت حساس بودن پوست سر می‌تواند عوامل ژنتیکی یا خشکی پوست باشد. این نوع پوست سر به راحتی به عوامل محیطی، عوامل تحریک کننده مثل استرس و ترکیبات شیمیایی موجود در شامپوها و محصولات آرایشی واکنش نشان می‌دهد. به همین دلیل افراد دارای پوست سر حساس باید از شامپوهای مخصوص و ملایم استفاده کنند.
13- مشکلات عصبی و استرس
همان طور که در توضیح علل قبلی دیدید، مشکلات عصبی و استرس می‌تواند اصلی‌ترین علت خارش سر و گردن و گوش باشد و گاهی اوقات نیز به عنوان عامل تحریک کننده در ایجاد این مشکلات نقش دارد. مراجعه به روان درمانگر و تمرین‌هایی مثل مدیتیشن می‌تواند در مبارزه با استرس و اضطراب مفید باشد.
14- سرطان پوست
سرطان پوست انواع و عوامل مؤثر متعددی دارد و معمولا خود را به صورت نواحی فلس مانند، دارای رنگ قهوه ای مایل به زرد، چند رنگ یا رشد خال‌ها و ماه‌‌گرفتگی‌ها نشان می‌دهد.
گسترش این بیماری به کف سر، می‌تواند خارش آن را به دنبال داشته باشد. تشخیص و درمان دقیق سرطان پوست تنها با مراجعه به پزشک امکان پذیر است.
15- دیابت
خارش، عفونت های قارچی یا باکتریایی پوست از علائم اصلی ابتلا به دیابت است؛ البته به شرطی که با بالا رفتن قند خون و سایر علائم اصلی این بیماری همراه شود. برای تشخیص خارش موی ناشی از دیابت، به پزشک متخصص مراجعه کنید.
16- واکنش به محصولات مراقبت مو
محصولات مراقبت از موی حاوی ترکیبات خشن می‌توانند سر را دچار خارش کنند. همچنین اگر به ترکیبات خاصی حساسیت دارید، پیش از خرید محصولات مراقبت از مو بررسی کنید که در آن‌ها به کار نرفته باشد.
علت خارش سر و بدن در شب
علت خارش سر و بدن در شب می‌تواند بیماری‌های پوستی، بیماری‌های سیستم عصبی، خشکی پوست و عوارض جانبی برخی از داروها باشد. حساسیت‌های پوستی و عوارض پوستی ناشی از اضطراب و استرس، ممکن است خاریدن پشت سر را هم ایجاد کند. نوشیدن آب به میزان کافی، استفاده از کرم‌های موضعی حاوی کورتون، داروهای ضد افسردگی، نور درمانی و ... می‌تواند خارش بدن در شب را درمان کند.
علت خارش سر و ریزش مو در زنان
دلیل و علت خارش سر موی سر زنان معمولا به خشک شدن موی سر در اثر رنگ کردن مداوم، بارداری، تغییرات هورمونی و حساسیت به شامپوها و محصولات مراقبت از موی سر برمی‌گردد.
علت خارش سر در بارداری
بروز این مشکل در بارداری، ناشی از تغییرات هورمونی بدن، کشیدگی پوست در اثر افزایش وزن، بیماری موروثی کلستاز و ... است. این مشکل معمولا با پرهیزهای غذایی، حمام کردن در وان پر از عصاره آب جو (عصاره دانه جو و بابونه)، دوری از استرس و پوشیدن لباس‌های نخی و گشاد درمان می‌شود.
دلیل خارش سر بعد از کاشت مو
اگر کاشت موی سر به صورت پیوندی باشد، به فرد محلول‌ها و داروهایی داده می‌شود تا پیوند پابرجا باقی بماند. مصرف این محصولات خشکی پوست سر و خارش آن را به دنبال دارد و با ماساژ دادن ملایم روغن های گیاهی روی پوست سر برطرف می‌شود. برای انتخاب روغن مناسب، حتما با پزشک مشورت کنید.
آیا خارش سر خطرناک است؟
خارش کف سر در بیشتر موارد خطرناک نیست و با درمان های موضعی و دارویی سبک برطرف می‌شود. در صورتی که خارش با سایر علل بیماری‌های خطرناک همراه شود، باید در مورد آن نگران شد. تشخیص این علل خطرناک هم معمولا با بررسی‌های بالینی، آزمایشگاهی و عکس برداری امکان پذیر است.
چگونه خارش سر را متوقف کنیم؟
متوقف کردن این عارضه روش‌های مختلفی دارد که در بخش درمان به آن می‌پردازیم. با این حال اگر خارش کف سر شما آزاردهنده و مزمن شده، می‌توانید از روغن نارگیل و زیتون ارگانیک یا سرکه سیب برای توقف موقت آن استفاده کنید و بعد در اولین فرصت دنبال برطرف کردن علل ریشه‌ای و درمان این عارضه بروید.
مهمترین روش های درمان خارش پوست کف سر
درمان خارش سر با روش‌های متنوعی امکان پذیر است که انتخاب هر روش، به علت بروز این مشکل بستگی دارد. در ادامه به امکان درمان قطعی خارش مو و سر که منجر به ریزش و شوره مو و همچنین درمان این عارضه با شامپوهای مخصوص می‌پردازیم.
آیا درمان قطعی خارش مو وجود دارد؟
معمولا تمامی عوامل و علل ایجاد کننده خارش موی سر را می‌توان متوقف کرد، مگر این که این عارضه به دلیل سرطان پوست پیشرفته ایجاد شود. البته مدت زمان مورد نیاز برای برطرف کردن علت خاریدن کف سر به نوع بیماری هم بستگی دارد؛ مثلا درمان بیماری‌هایی مثل انواع درماتیت و پسوریازیس طولانی است و مشکلات دیگری مثل شوره، شپش و ... را می‌توان در کوتاه مدت برطرف کرد.
درمان خارش سر و ریزش مو
درمان ریزش موی ناشی از خارش سر هم به علت بروز این مشکل بستگی دارد. اگر علت بیماری باشد، پزشک با تجویز دارو و محصولات موضعی (مثل شامپو ضد خارش) آن را درمان می‌کند. اگر هم عوامل محیطی و حساسیت باشد، قطع تماس با عامل ایجادکننده حساسیت، مشکل را برطرف خواهد کرد. همچنین تغییر شامپو و روش شستشوی سر، شانه کردن صحیح، نوشیدن آب به میزان کافی، پرهیز از استرس و داشتن تغذیه مناسب نیز به درمان ریزش موی ناشی از خارش پوست کمک می‌کند.
همچنین با مصرف برخی محصولات گیاهی و طبیعی مثل شامپو ضد ریزش مو اسطوخودوس و رزماری الیو نیز می‌توانید جلوی ریزش مو را بگیرید. این شامپو با عصاره اسطوخودوس حاوی ترکیبات آب رسان و تقویت کننده رشد مو است و پوست سر را از عوامل بیماری زا ضد عفونی می‌کند.
شامپو ضد خارش؛ شامپو برای خارش سر
یکی از رایج‌ترین محصولاتی که پزشکان برای درمان خارش پوست کف سر تجویز می‌کنند، شامپو کتوکونازول یا همان شامپو خارش است. این شامپو مهمترین ریشه‌ها و علل این مشکل مثل عفونت قارچی، شوره و درماتیت سبوره را درمان می‌کند و کمترین عوارض ممکن را در بر دارد.
درمان شوره و خارش سر
همان طور که گفتیم، علت اصلی شوره تجمع بیش از حد چربی در کف سر است که می‌تواند به دلیل عدم رعایت بهداشت شخصی، انتخاب شامپوی نامناسب و ... ایجاد شود. درمان شوره سر با استفاده از شامپوهای ضدشوره و سرم‌های موضعی تجویزی توسط پزشک، به سادگی امکان پذیر است.
همچنین برای کنترل چربی کف سر می‌توانید از شامپو موهای چرب آلوئه ورا و علف لیمو الیو استفاده کنید. این محصول طبیعی و گیاهی با عصاره علف لیمو و عصاره آلوئه ورا تولید شده که خواص ضد التهاب و ضدمیکروبی دارند و موها را به صورت عمقی آبرسانی می‌کنند.
برای خارش شدید سر چه کنیم و چی خوبه؟
خارش شدید سر معمولا با تغییر عادات و سبک زندگی مثل شستشوی صحیح سر، کاهش دفعات استحمام، انتخاب شامپوی مناسب و دوری از استرس برطرف می‌شود. همچنین می‌توانید از برخی درمان های خانگی مثل ماسک جو دوسر، موز رسیده، روغن نعنا فلفلی و روغن علف لیمو نیز برای رفع این مشکل کمک بگیرید.
رابطه خارش سر و کبد چرب چیست؟
افزایش چربی در کبد، افزایش نمک در زیر پوست سر و خارش این ناحیه را به دنبال دارد. همچنین بیماری نادر کلستاز یا کلستاز درون کبدی بارداری نیز خاریدن سر و دست و پا را به دنبال دارد. در این بیماری، اسیدهای صفراوی به جای دفع چربی در روده، در کبد جمع می‌شود.
علت و درمان خارش سر در طب سنتی
طب سنتی شپش، چربی زیاد سر و بدن و مشکلات عصبی را علت اصلی این مشکل می‌داند. در ادامه برخی درمان های خارش کف سر که توسط متخصصان این طب توصیه شده‌اند را مرور می‌کنیم.
درمان خانگی خارش سر
برای درمان خانگی این مشکل، می‌توانید از انواع ماسک‌های خانگی که در بالا به آن‌ها اشاره کردیم، استفاده کنید. همچنین استفاده از روغن درخت چای نیز در درمان این عارضه مؤثر است. 2 تا 3 قطره روغن درخت چای را با یک قاشق غذاخوری روغن نباتی ترکیب کنید و سپس آن را روی پوست سر بزنید. بعد از یک ساعت سرتان را با آب ولرم و شامپو بشویید.
درمان خارش سر با نمک
برای درمان این عارضه با نمک، به نوع خاصی از این ماده با نام نمک اپسوم نیاز دارید که باید این نمک را از عطاری‌ها تهیه کنید. پوست سرتان را کمی با این نمک ماساژ بدهید و بعد سرتان را با آب ولرم و شامپوی ملایم بشویید.
درمان خارش سر با سرکه
برای درمان خارش سر با سرکه، نصف لیوان سرکه را با نصف لیوان آب مخلوط کنید و آن را در یک ظرف اسپری دار بریزید. چند بار در هفته این محلول را روی موها و پوست سرتان اسپری کنید و ماساژ دهید تا این عارضه برطرف شود.
بهترین شامپو برای خارش سر چیست؟
در این مقاله در مورد علت خارش سر در انواع مختلف و همچنین روش های درمان خارش سر صحبت کردیم. حقیقت این است که برای انتخاب بهترین شامپو برای خارش سر، باید به نوع پوست و موی سر خود دقت کنید. برند ایرانی الیو، برای انواع موهای چرب، خشک، نرمال، رنگ شده و دارای ریزش، شامپوهای گیاهی تولید می‌کند که در تمامی آن‌ها از مواد و ترکیبات گیاهی استفاده شده است. این موضوع احتمال بروز عوارض ناخوشایندی مثل حساسیت و خارش را به صفر می‌رساند.
برای مشاهده و خرید انواع شامپو سر الیو کلیک کنید.
مقالات مرتبط
