مواد سازنده شامپو و سایر محصولات آرایشی و بهداشتی چیست؟ چند سالی می‌شود که زندگی سالم و دوری از مصرف ترکیبات مضر تبدیل به یک ترند شده و اگر بدون افراط اصول آن را رعایت کنیم، می‌توانیم آن را یکی از بهترین ترندهای روز بدانیم. بیشتر ما تحت تأثیر این ترند، نسبت به آنچه وارد بدنمان می‌کنیم، حساسیت نشان می‌دهیم و به همین دلیل حتما ترکیبات هر محصولی را پیش از خرید می‌خوانیم. به عنوان مثال، بعید است کسی را پیدا کنید که بدون خواندن مواد سازنده و تشکیل دهنده و ترکیبات شامپو و سایر لوازم آرایشی و بهداشتی آنها را بخرد.
خواندن مواد اولیه شامپو به ما کمک می‌کند تا شامپوی مناسب موی خود را پیدا کنیم و از خریدن شامپویی که به موهایمان آسیب می‌زند، جلوگیری کنیم.
اگر می‌خواهید با مهمترین و رایج‌ترین مواد سازنده شامپو علوم هشتم، ترکیبات و مواد تشکیل دهنده شامپو گیاهی و طبیعی و همچنین ترکیبات مضر شامپو آشنا شوید، این مقاله را حتما بخوانید.
ترکیبات شامپو: رایج‌ترین مواد سازنده شامپو کدامند؟
اگر در مورد مواد اولیه شامپو کنجکاو هستید و دوست دارید با ریز جزئیات مواد سازنده شامپو آشنا شوید، احتمالا باید یک کتاب ساخت شامپو که با یک جستجوی ساده در فروشگاه‌های اینترنتی یا بورس فروش کتاب پیدا می‌شود را خریداری کنید.
ما در این قسمت کار را برایتان ساده کرده‌ایم و به معرفی مهمترین ترکیبات شامپو و نقش آنها پرداخته‌ایم. اگر بخواهید خودتان این ماده شوینده را بسازید، می‌توانید ترکیبات زیر را به راحتی در بورس فروش مواد اولیه شامپو (ناصرخسرو تهران) پیدا کنید. مواد سازنده شامپو علوم هشتم را در زیر می‌بینید:
سورفکتانت ها
سورفکتانت‌ها پای ثابت مواد سازنده شامپو محسوب می‌شوند و وظیفه آنها پاک کردن چربی و کثیفی از سطح مو و پوست کف سر است. مواد اولیه شامپو یک بخش قطبی و یک بخش غیرقطبی دارند که بخش غیرقطبی آن فقط در چربی حل می‌شود و به همین دلیل چربی مو را جذب می‌کند. بخش قطبی سورفکتانت‌ها، قابل حل در آب است و بعد از واکنش با آب، به ساختاری به نام مایسل تبدیل می‌شود که چرک را از مو و کف سر جدا می‌کند.
سورفکتانت ها انواع مختلفی دارند که بیشتر آنها در ترکیبات شامپوهای مختلف استفاده می‌شوند. برای مثال، سدیم لوریل اتر سولفات، نوعی سورفکتانت است که وظیفه پاک کنندگی شامپو را بر عهده می‌گیرد و کوکامیدو پروپیل بتائین، سورفکتانت دیگری است که وظیفه ملایم کردن تأثیر ترکیبات پاک کننده شامپو را بر عهده دارد.
عوامل کف کننده از مواد سازنده شامپو
کوکامیدو پروپیل بتائین که در بخش قبلی به آن اشاره کردیم، از رایج‌ترین مواد اولیه شامپوهای ایرانی و خارجی است که علاوه بر خنثی کردن اثر سولفات‌ها، وظیفه ایجاد کف شامپو را بر عهده دارد. همچنین این ترکیب باعث روان‌تر شدن ترکیب شامپو و خروج راحت‌تر آن از بطری می‌شود.
نرم کننده ها
این عامل فقط در ساختار نرم کننده‌ها به کار نمی‌رود و در ساختار شامپوهای معمولی هم به میزان مختصر وجود دارد. گلیسیرین و پروپیلن گلیکول از رایج‌ترین مواد نرم کننده مو محسوب می‌شوند که برای افزایش حالت پذیری موها و قدرت حفظ آب توسط آنها، به شامپوها اضافه می‌شوند.
ضخیم کننده تارهای مو
در مواد سازنده شامپو علوم هشتم به این موضوع اشاره شده که به تازگی موادی مثل پروتئین کراتین و آمینواسیدها به ترکیبات شامپو اضافه می‌شود تا ضخامت تارهای مو بالا برود. این مواد در اصل یک لایه پروتئینی به ساقه مو اضافه می‌کنند و شکاف‌های ایجاد شده در اثر مراقبت نادرست و استفاده از مواد شیمیایی نامرغوب را می‌پوشانند. پلی ساکارید ۱۵۰ هم از جمله موادی است که برای پرپشت شدن و افزایش قوام مو به شامپو اضافه می‌شود.
مات کننده ها
مات کننده‌ها از جمله افزودنی‌های شامپو محسوب می‌شوند و نمی‌توان آنها را در دسته اصلی‌ترین مواد تشکیل دهنده شامپو قرار دارد. آلکانول آمینواسیدهای چرب و اتیلن گلیکول مونو از رایج‌ترین ترکیباتی هستند که برای افزودن خواص مات کنندگی و صدفی کننده به شامپوها اضافه می‌شوند.
عوامل توقیف کننده یا پایدار کننده
عوامل توقیف کننده از مواد سازنده شامپو، نوع خاصی از پلی فسفات‌ها و اتیلن دی آمین تترا استیک اسیدها هستند که برای پایدارسازی یون‌های منیزیم و کلسیم شامپو به کار می‌روند. وجود این عوامل می‌تواند موها را کدر و pH شامپو را پایین بیاورد که برای جلوگیری از این اتفاق، موادی مثل اسید گلیکولیک یا اسیدسیتریک به ترکیبات شامپو اضافه می‌شود.
مواد نگهدارنده
شامپوها محیط مناسبی برای رشد میکروارگانیسم‌ها به شما می‌روند و اگر مواد نگهدارنده نداشته باشند، بعد از مدتی فاسد شده و دچار بوی بد می‌شوند. ایزوتیازولین‌ها از رایج‌ترین مواد نگه دارنده در فرمولاسیون شامپوهای امروزی محسوب می‌شوند که به دلیل کشف خواص مخرب پارابن، جایگزین آن شده است.
افزودنی های خاص
افزودنی‌های خاص معمولا بسته به هدف و کاربرد شامپو به آن اضافه می‌شوند. به عنوان مثال، کتوکونازول از جمله افزودنی‌های خاصی است که خواص ضدقارچی دارد و بیشتر در شامپوهای ضد شوره به کار می‌رود. ویتامین‌ها، پروتئین، ترکیبات گیاهی و کراتین از دیگر افزودنی‌های اختصاصی رایج شامپوها هستند.
عطر / اسانس به عنوان مواد سازنده شامپو
افزودن اسانس‌های خوشبوکننده و عطر یکی از مهمترین مراحل ساخت شامپو در کارخانه است که هم در تولید شامپو سر و هم شامپو بدن وجود دارد. معمولا اسانس‌های روغنی و ترکیبات طبیعی وظیفه افزودن عطر به شامپو را بر عهده دارند.
از کدام مواد سازنده شامپو باید اجتناب کرد؟
از کدام ترکیبات شامپو باید اجتناب کرد؟
برای این که شامپوی شما برعکس عمل نکند و به جای افزایش طراوت و سلامتی موهای شما به آن آسیب نزند، باید حواستان به ترکیبات و مواد سازنده در زیر باشد. اگر آنها را در برچسب شامپویی دیدید، از خرید آن اجتناب کنید.
سولفات ها به مقدار زیاد
همان طور که در مواد سازنده شامپو علوم هشتم آمده و در بخش قبلی هم دیدید، سولفات‌ها از رایج‌ترین واکنشگرهای به کار رفته در شامپو محسوب می‌شوند. وجود مقدار کم سولفات برای ایجاد خاصیت پاک کنندگی در هر شامپویی ضروری است؛ اما استفاده زیاد از آن منجر به خشک شدن موها، تحریک پوست سر و ریزش مو می‌شود.
همچنین میزان سولفات به کار رفته در شامپو به نوع موی سازگار با آن نیز بستگی دارد. به عنوان مثال، حجم سولفات به کار رفته در ترکیبات شامپو مخصوص موی چرب از شامپو مخصوص موی خشک بیشتر است.
فرمالدئید
فرمالدئیدها در تمامی انواع شوینده‌ها به کار می‌روند و می‌توان آن را در ترکیبات شوینده‌های قوی هم پیدا کرد. این ماده نگه دارنده، ریسک ابتلا به سرطان را بالا می‌برد و حضور آن در مواد اولیه شامپو می‌تواند منجر به تحریک پوست سر و بروز آلرژی و اگزما در این ناحیه شود.
پارابن
پارابن از قدیمی‌ترین ترکیبات شامپو و سایر محصولات آرایشی و بهداشتی است که سال‌ها قبل مضرات آن برای سلامتی و احتمال نقش داشتن آن در بروز سرطان پوست اثبات شد. به همین دلیل بیشتر تولیدکنندگان معتبر، یا این مواد سازنده شامپو را از ترکیبات خود کنار گذاشته‌اند یا میزان آن را به شدت کاهش داده‌اند.
هگزاکلروفن
هگزاکلروفن خاصیت ضدعفونی کننده دارد و به همین دلیل در گذشته از آن به وفور در ترکیبات شامپو استفاده می‌شد؛ اما به تدریج نقش آن در ایجاد تحریکات پوستی، قرمزی، سرخ شدن و پوسته ریزی کف سر اثبات شد. همچنین اگر این ماده وارد دستگاه گوارش شود، می‌تواند مشکلاتی مثل حالت تهوع و اسهال و استفراغ را ایجاد کند.
فتالات ها
فتالات‌ها از جمله عوامل اتصال دهنده هستند و برای اتصال سورفکتانت‌ها به چربی و چرک مو در مواد سازنده شامپو به کار می‌رفتند. تحقیقات علمی به تازگی نقش فتالات‌ها در ایجاد ناباروری در مردان و زنان را اثبات کرده‌اند و به همین دلیل بهتر است از خرید شامپوهای حاوی این ترکیبات اجتناب کنید.
تفاوت مواد سازنده شامپو و صابون چیست؟
کاربرد، هدف استفاده و نحوه عملکرد صابون و شامپو متفاوت است و به همین دلیل طبیعی است که مواد سازنده صابون و شامپو متفاوت باشد. صابون‌ها معمولا با ترکیب چربی، روغن و هیدروکسید سدیم یا هیدروکسید پتاسیم تولید می‌شوند؛ در حالی که بر اساس کتاب ساخت شامپو، سورفاکتانت‌ها، عوامل نرم کننده و نگهدارنده و عوامل ترمیم کننده مو ترکیبات اصلی این ماده شوینده را تشکیل می‌دهند.
همچنین به دلیل داشتن ترکیبات گفته شده در بالا، خاصیت پاک کنندگی و pH صابون یشتر است و از آن جایی که می‌توانند موها را خشک کنند، استفاده از صابون برای تمیز کردن موها توصیه نمی‌شود.
ترکیبات شامپو بدون سولفات چیست؟
همان طور که گفتیم، سولفات ها از مواد سازنده شامپو هستند که مقدار زیاد آنها موجب آسیب به موها می‌شود. شامپوهای بدون سولفات یکی از محبوب‌ترین و جدیدترین انواع شامپوها هستند که استفاده از آنها به یک ترند تبدیل شده است. این شامپوها بدون ترکیباتی مثل سدیم لوریل اتر سولفات، آمونیوم لوریل اتر سولفات و سدیم لوریل سولفات تولید می‌شوند که نقش مهمی در از بین بردن رطوبت موها دارند.
استفاده از شامپو بدون سولفات معمولا برای آن‌هایی توصیه می‌شود که موهایی به شدت خشک، آسیب دیده و حساس دارند یا موهای خود را کراتینه کرده‌اند.
مواد تشکیل دهنده شامپو رنگ چیست؟
موهای رنگ شده به دلیل تماس با مواد شیمایی موجود در رنگ، مستعد خشک شدن و آسیب دیدن هستند. به همین دلیل، باید شامپویی را برای این نوع موها انتخاب کرد که فاقد ترکیبات مضری مثل پارابن و انواع سولفات باشد.
همچنین باید موادی مثل روغن های گیاهی (روغن بادام و آرگان)، ویتامین های گروه B و پروتئین در ترکیبات شامپو رنگ به کار رفته باشد تا از موهای رنگ شده در برابر آسیب‌هایی مثل نازک شدن و شکنندگی محافظت کند.
از طرف دیگر، وجود مواد تثبیت کننده رنگ مثل عصاره گیلاس نیز در مواد سازنده شامپو رنگ ضروری است؛ چون شامپوهای معمولی با باز کردن کوتیکول مو، به مرور باعث از دست رفتن رنگ آن می‌شوند.
مواد سازنده شامپو تخم مرغی چیست؟
کمتر هموطنی را می‌توان پیدا کرد که نام شامپو تخم مرغی به گوشش نخورده باشد. این شامپو در گذشته، پای ثابت حمام‌های ایرانی بود و هنوز هم ردپای آن در برخی خانه‌ها پیدا می‌شود. مواد سازنده شامپو تخم مرغی به راحتی در بازار فروش مواد اولیه شامپو پیدا می‌شود و علاوه بر این قیمت پایین آن باعث شده تا بسیاری از ما تصور کنیم شامپو تخم مرغی کیفیت مناسبی ندارد.
این در حالی است که در ترکیبات شامپو تخم مرغی از موادی مثل زرده تخم مرغ، ویتامین و ترکیبات طبیعی استفاده شده که علاوه بر پاکسازی موها، مواد مغذی و رطوبت موردنیاز آن را تأمین می‌کند.
مهمترین مواد سازنده شامپو و ترکیبات شامپو گیاهی
شامپوهای گیاهی مانند شامپوهای بدون سولفات از ترندهای روز حوزه محصولات بهداشتی مراقبت از مو محسوب می‌شوند و شرکت های سازنده این شامپوها، اخیرا تبلیغات گسترده‌ای را برای آنها انجام داده‌اند.
البته صرف درج عبارت ترکیبات گیاهی یا ترکیبات طبیعی روی برچسب یک شامپو، آن را تبدیل به شامپوی گیاهی و طبیعی نمی‌کند و به همین دلیل توصیه می‌کنیم پیش از خرید مواد اولیه شامپو موردنظر خود را با دقت بررسی کنید.
الیو یکی از معتبرترین تولیدکنندگان شامپوهای گیاهی در بازار است که از ترکیبات کاملا گیاهی و طبیعی در محصولات مراقبت از پوست و موی خود استفاده می‌کند. فهرست زیر، تعدادی از مهمترین ترکیبات شامپوهای گیاهی الیو و فواید آنها را نشان می‌دهد:
- عصاره آلوئه ورا: از مواد سازنده شامپو گیاهی، آبرسان و تغذیه کننده مو
- عصاره گیلاس: حاوی ویتامین C، دارای قابلیت حفظ رنگ مو و دارای خواص آنتی اکسیدانی (محافظت از مو)
- روغن نارگیل: نرم کننده، ترمیم کننده و افزایش دهنده رطوبت مو
- عصاره اسطوخودوس یا عصاره لوندر: بهبود دهنده سلامت پوست سر و تنظیم کننده چربی مو
- روغن آووکادو: آبرسان عمقی و ترمیم کننده مو
- عصاره علف لیمو: دارای خاصیت ضد التهاب، ضد میکروب و آنتی اکسیدانی که التهاب پوست سر را کاهش داده و چربی و سبوم اضافه را از بین می‌برد.
مهمترین مواد تشکیل دهنده شامپو برای انواع مو
به جز ترکیبات ثابتی که در بخش اول این مقاله به آنها اشاره کردیم، انواع شامپوهایی که برای انواع مو و رفع مشکلات مختلف آنها ساخته می‌شوند، ترکیبات اضافه و متفاوتی نیز دارند. متفاوت بودن ترکیبات این شامپوها، باعث می‌شود که مراحل ساخت شامپو در کارخانه نیز تغییر کند.
در ادامه به محبوب‌ترین ترکیبات انواع شامپو موجود در بازار اشاره می‌کنیم:
1- مواد سازنده شامپو ریزش مو و نازک شدن موها
در شامپوهای مخصوص ریزش و نازک شدن موها معمولا از ترکیبات طبیعی و گیاهی استفاده می‌شود و خبری از پارابن و سایر مواد مضر در ترکیبات شامپو ضد ریزش مو نیست.
به عنوان مثال کمپلکس پروهیر، عصاره اسطوخودوس و عصاره رزماری از مهمترین مواد تشکیل دهنده شامپو ضد ریزش مو الیو محسوب می‌شوند که ترکیب آنها خواصی مثل ترمیم موها و افزایش ضخامت، طول، استحکام و رشد آنها را به دنبال دارد.
2- مواد تشکیل دهنده شامپو موهای مجعد، موج دار و فرفری
Detangler ها یا بازکننده های گره مو از مهمترین مواد مؤثر در ترکیبات شامپو مخصوص موهای مجعد و فر محسوب می‌شوند. هدف کاربرد این مواد، رفع بزرگ‌ترین مشکل این موها یعنی دشواری در شانه کردن است. برای رسیدن به این هدف، از موادی مثل کلرید ستریمونیوم و متوسولفات تریمونیم استفاده می‌شود.
3- مواد سازنده شامپو موهای رنگ شده
همان طور که گفتیم، استفاده از مواد تثبیت کننده رنگ، افزایش دهنده رطوبت و ترمیم کننده مو به صورت همزمان در ترکیبات شامپو مخصوص مو رنگ شده ضروری است.
وجود کمپلکس پروهیر و عصاره گیلاس در شامپو موهای رنگ شده الیو باعث شده که این شامپو تمامی خواص بالا را داشته باشد. کمپلکس پروهیر موها را ترمیم می‌کند و عصاره گیلاس نیز ضمن حفظ رنگ مو، رطوبت و مواد مغذی لازم را به آن می‌رساند.
4- ترکیبات شامپو موهای خشک
معمولا عواملی مثل استفاده مداوم از ابزارهای حرارتی، رنگ کردن و شستشوی نادرست موها منجر به خشک شدن آنها می‌شود. به همین دلیل هدف اصلی شامپو مخصوص موی خشک، باید ترمیم کردن این موها و رساندن رطوبت کافی به آنها باشد.
شامپو موهای خشک الیو با خاصیت ترمیم کنندگی دقیقا با همین اهداف تولید شده و با داشتن پروتئین‌های هیدرولیز شده گیاهی و روغن آووکادو طبیعی، موهای خشک را بازسازی می‌کند و رطوبت مورد نیاز را به آنها باز می‌گرداند. شامپو موهای نرمال تا خشک الیو نیز با روغن نارگیل و کمپلکس پروهیر مناسب موهای معمولی و خشک است.
5- مواد سازنده شامپو مو و پوست سر چرب
مواد تنظیم کننده چربی و ضدالتهاب، باید حتما در ترکیبات شامپو مخصوص مو و پوست چرب وجود داشته باشند. این شامپوها معمولا با ماده مؤثر سالیسیلیک اسید تولید می‌شوند که از مهمترین ترکیبات تنظیم کننده چربی سر است.
شامپو موهای چرب الیو از ترکیبات گیاهی مثل عصاره علف لیمو و عصاره آلوئه ورا برای تنظیم چربی سر، از بین بردن التهاب و میکروب و آبرسانی به موها استفاده می‌کند.
6- مواد تشکیل دهنده شامپو شوره سر
شوره سر معمولا به دلیل عفونت‌های قارچی، ازدیاد چربی و زیاد شدن جمعیت میکروب‌هایی که به صورت طبیعی در کف سر زندگی می‌کنند ایجاد می‌شود.
در ترکیبات شامپو ضدشوره معمولا از مواد ضدقارچ مثل کتوکنازول و کلیمازول و همچنین سالیسیلیک اسید و قطران زغال سنگ استفاده می‌شود. سالیسیلک اسید التهاب و خارش ناشی از شوره را درمان می‌کند و قطران زغال سنگ نقش ضد عفونی کننده پوست سر را بر عهده دارد.
شامپوهای الیو؛ تولید شده با بهترین ترکیبات گیاهی شامپو
در این مقاله به مهمترین و رایج‌ترین ترکیبات شامپو سر اشاره کردیم و به مواد اولیه شامپو مخصوص انواع مو، شامپو گیاهی و شامپو بدون سولفات پرداختیم. همچنین به شما گفتیم که از کدام مواد سازنده شامپو اجتناب کنید.
مواد تشکیل دهنده شامپوهای گیاهی الیو، تماما از عصاره ها و روغن های گیاهی تهیه شده است و در این شامپوها ترکیبات مضر برای مو مثل پارابن وجود ندارد. برای آشنایی با خواص ترکیبات گیاهی محصولات مراقبت از پوست و مو الیو کلیک کنید.
مقالات مرتبط
