شامپو بدون سولفات چیست؟ مزایا و معایب فری سولفات در شامپو

سولفات چیست؟

برخی از افرادی که روی استفاده از محصولات فاقد سولفات مانور می‌دهند، توضیح نمی‌دهند که اصولا سولفات چیست و چه کاربردی دارد. آنچه در صنعت لوازم‌ آرایشی با عنوان sulfate از آن یاد می‌شود، نوعی نمک است که از واکنش اسیدسولفوریک با یک ماده دیگر به دست می‌آید.

این اصطلاح در اصل نوعی دسته‌بندی است که برخی مواد شیمیایی مثل مانند سدیم لوریل سولفات (SLS) و سدیم لورت سولفات (SLES) زیرمجموعه آن قرار می‌گیرند. این ترکیبات که این روزها نام آن‌ها زیاد شنیده می‌شود، از نفت و منابع گیاهی مثل روغن نارگیل و پالم به دست می‌آیند و در بسیاری از محصولات شوینده و بهداشتی کاربرد دارند.

کاربرد اصلی SLS و SLES ایجاد کف و حس تمیزکنندگی است و برخلاف تصوری که به‌تازگی ایجاد شده، وجود آن‌ها در برخی محصولات مراقبت شخصی الزاما بد نیست. در ادامه به شما می‌گوییم که کجا این ترکیبات خطرناک می‌شوند و چه افرادی نباید از محصولات حاوی آن‌ها استفاده کنند.

آیا سولفات خطرناک است؟

نگرانی اصلی در مورد این ترکیبات، به منشأ اصلی آن‌ها برمی‌گردد که نفت است. تولید SLS و SLES عوارض جانبی بلندمدتی دارد که منجر به تغییرات آب و هوایی، آلودگی و تولید گازهای گلخانه‌ای مرتبط می‌شوند. بد نیست بدانید که این ترکیبات در محصولات گیاهی هم وجود دارند.

در ادامه به مهم‌ترین نگرانی‌های مربوط به سولفات‌ها اشاره می‌کنیم:

• سلامت انسان: این ترکیبات در صورت استفاده بلندمدت ممکن است منجر به تحریک پوست، چشم و ریه‌ها شوند. در صورتی‌ که SLES در فرایند تولید با ماده‌ای به نام ۱,۴-دی‌اکسان آلوده شود، احتمال سرطان‌زا بودن آن وجود دارد.
• تخریب محیط‌ زیست: روغن پالم از نخل‌های استوایی به دست می‌آید و تولید آن جنگل‌های استوایی را نابود می‌کند. همچنین پساب حاصل از تولید SLS و SLES برای حیوانات آبزی خطرناک است.
• آزمایش روی حیوانات: بسیاری از محصولات حاوی SLS و SLES برای اطمینان از میزان تحریک‌کنندگی روی حیوانات آزمایش می‌شوند.

برند الیو در زمینه استفاده از SLS و SLES بسیار مسئولانه عمل می‌کند و علاوه بر استفاده حداقلی از این محصولات و نظارت دقیق روی تولید محصولات خود، مواد اولیه موردنیازش را از مزارعی که به این منظور کشت می‌شوند، تأمین می‌کند. همچنین مواد اولیه محصولات گیاهی الیو از گیاهانی به دست می‌آید که کاشت و برداشت آن‌ها به محیط‌ زیست آسیب نمی‌زند. از طرف دیگر، محصولات الیو روی حیوانات آزمایش نمی‌شوند.

سولفات در چیست؟

اگر می‌خواهید بدانید کاربرد سولفات چیست، نگاهی به فهرست زیر بیندازید:

• مایع دستشویی
• صابون دستی
• شامپوی سر و بدن
• پودر لباسشویی
• مایع ظرفشویی
• خمیردندان
• بمب حمام یا کوکتل پدیکور
• برخی داروها
• دهان‌ شویه

میزان SLS یا SLES به‌کار رفته در یک محصول به تولیدکننده و فرمول تولید بستگی دارد؛ اما ممکن است از مقادیر خیلی کم تا نزدیک به 50 درصد محصول متغیر باشد. بد نیست بدانید که برخی از ترکیبات دارای sulfate به‌صورت طبیعی در آب آشامیدنی وجود دارند و به همراه ترکیبات معدنی دیگر، به بهبود طعم آب کمک می‌کنند. برخی از انواع دیگر آن هم در کودها، آفت‌کش‌ها و قارچ‌کش‌ها وجود دارند.

آیا سولفات‌ها بی‌خطر هستند؟

یکی از حقایق اثبات‌ نشده‌ای که در تبلیغات محصولات sulfate-free روی آن مانور داده می‌شود؛ نقش این ماده در ایجاد سرطان، ناباروری و مشکلات رشد است. ممکن است این ماده و ترکیبات آن در طولانی‌مدت در بدن تجمع پیدا کنند؛ اما مقادیر آن‌ها بسیار کم است.

مهم‌ترین خطر استفاده از محصولات حاوی SLS یا SLES مربوط به تحریک چشم، پوست، دهان و ریه‌ها می‌شود. همچنین این ترکیبات ممکن است منافذ پوست‌های حساس را ببندند و منجر به ایجاد آکنه شوند. بسیاری از تولیدکنندگان از سولفات بسیار کمی در ترکیبات خود استفاده می‌کنند؛ اما اگر با همین محصولات هم مدتی طولانی در تماس باشید، خطر تحریک پوست یا چشم شما وجود دارد. شستن فوری محصول بعد از استفاده، این خطر را کاهش می‌دهد.

جدول زیر، غلظت SLS و SLES را در برخی از محصولات نشان می‌دهد:

در انواع شامپو گیاهی الیو، سولفات‌ها در کمترین حد ممکن به کار می‌روند که به عقیده متخصصان پوست و مو این میزان برای پاکسازی کامل مو و پوست سر از چربی و آلودگی ضروری است.

معمولا غلظت SLS در محصولات شوینده بیشتر است و ممکن است باعث تحریک پوست و چشم شود. برای جلوگیری از این اتفاق، هنگام استفاده از این محصولات بهتر است پنجره‌ها را باز بگذارید.

انواع سولفات چیست؟

پاسخ سؤال «انواع سولفات چیست؟» می‌تواند جوابی طولانی داشته باشد؛ چون ترکیبات موجود در این دسته‌بندی علاوه بر محصولات بهداشتی، در محصولات صنعتی و کشاورزی هم به کار می‌روند. در ادامه تعدادی از مشهورترین آن‌ها را معرفی می‌کنیم:

• سدیم لوریل سولفات (SLS): این ترکیب از نفت یا مواد گیاهی مثل پالم و نارگیل به دست می‌آید و خاصیت کف کنندگی و پاک‌کنندگی بالایی دارد. بیشتر در تولید شامپوها، مایع دستشویی و خمیردندان کاربرد دارد.
• سدیم لورت سولفات (SLES): این ترکیب ملایم‌تر از SLS است و از آن به عنوان یک عامل شوینده و کف کننده در شامپو سر و شامپو بدن استفاده می‌شود.
• زاج سفید: این ترکیب حاوی اسیدسولفوریک و آلومینیوم است و در تصفیه‌ خانه آب، کاغذسازی و کشاورزی (به منظور تنظیم pH خاک) کاربرد دارد.
• زاج سبز: این ترکیب حاوی اسیدسولفوریک و آهن است و در تولید مکمل‌های آهن، کود کشاورزی و خوراک دام به کار می‌رود.
• کات کبود: این ترکیب دارای اسیدسولفوریک و مس است و برای تولید قارچ‌ کش، رنگ، چسب و همچنین به منظور رفع کمبود مس در خاک کاربرد دارد.
• سولفات منیزیم: این ترکیب در تولید داروها، کشاورزی و ساختمان‌ سازی استفاده می‌شود.
• سولفات روی: در تولید کود، خوراک دام و پزشکی (برای رفع برخی مشکلات گوارشی) کاربرد دارد.
• سولفات سدیم: از پرکاربردترین مواد شیمیایی در تولید مواد شوینده، کاغذ و شیشه‌ سازی است.

انواع سولفات در شامپو چیست؟

این ترکیبات در شامپوها نقش سورفاکتانت یا عوامل فعال سطحی را دارند و وظیفه اصلی آن‌ها، کم کردن کشش سطحی آب است. این کار باعث می‌شود که آب و ترکیبات پاک‌کننده شامپو راحت‌تر با چربی و آلودگی‌های پوست و مو ترکیب شوند و آن‌ها را نابود کنند. این خاصیت باعث ایجاد کف هم می‌شود و حس تمیزی را به مصرف‌کننده می‌دهد.

SLS، SLES و ALS (آمونیوم لوریل سولفات) پرکاربردترین سورفاکتانت‌های موجود در شامپوها هستند. ALS عملکردی مشابه SLS دارد و به همان میزان قوی است. این ترکیبات معمولا با نام کامل در ترکیبات شامپوها قید می‌شود و نباید روی برچسب شامپوی sulfate-free دیده شوند.

کاربرد سولفات چیست؟

کاربرد اصلی این ترکیبات در محصولات آرایشی و بهداشتی، افزایش قدرت پاک‌کنندگی و کف است و در میان ترکیبات پاک‌کننده شامپوها، بیشترین قدرت را دارند. در کشاورزی از این ترکیبات برای بهبود وضعیت خاک و دفع آفات استفاده می‌شود و در صنایع برای سازگار کردن مواد اولیه با فرایند تولید کاربرد دارند. همچنین در صنایع داروسازی هم برای تسکین دردها عضلانی، بهبود مشکلات گوارشی و ساخت مکمل‌های غذایی به کار می‌روند.

بدون سولفات یا فری سولفات چیست؟

تا اینجای مقاله در مورد SLS ،SLES و ALS و کاربرد آن‌ها در شامپوها و محصولات بهداشت شخصی صحبت کردیم و حالا بد نیست بدانیم که محصول فری سولفات یا فاقد سولفات چیست؟

اصطلاح Sulfate-Free معمولا برای محصولات بهداشت شخصی فاقد ترکیبات بالا به کار می‌رود. معمولا در این محصولات از سورفاکتانت‌های ملایم‌تری مثل کوکامیدوپروپیل بتائین، سدیم کوکویل ایزتیونات یا دسیل گلوکوزاید استفاده شده که قدرت پاک‌کنندگی مناسبی دارند؛ اما کف تولید نمی‌کنند یا کف تولیدشده توسط آن‌ها بسیار کم است. این محصولات معمولا برای پوست‌های حساس مناسب‌تر هستند.

آیا باید از محصولات بدون سولفات استفاده کرد؟

استفاده کردن یا نکردن از این محصولات به نوع پوست و موی شما بستگی دارد. اگر دارای موهای شکننده و موهای نازک هستید و پوست بسیار حساسی دارید، بهتر است سراغ محصولاتی بروید که برچسب Sulfate-Free دارند. همچنین اگر نگرانی‌های زیست‌ محیطی دارید و می‌خواهید در جهت بهبود تاثیر انسان بر محیط‌ زیست تلاش کنید، بهتر است این محصولات را بخرید.

جایگزین‌های طبیعی محصولات دارای Sulfate برای محصولات مراقبت از پوست، مراقبت از مو و شوینده‌ها عبارت‌اند از:

• برای پاکسازی پوست و مو: به جای صابون و شامپو مایع، از انواع جامد و بر پایه روغن آن‌ها استفاده کنید. صابون سیاه آفریقایی یا مراغه‌ای و روغن‌های پاک‌کننده بدن مثال‌های مناسبی محسوب می‌شوند.
• برای محصولات شوینده: می‌توانید با استفاده از سرکه سفید رقیق‌ شده، پاک‌کننده خانگی درست کنید. اگر با بوی سرکه مشکل دارید، می‌توانید سراغ آب‌ لیمو بروید.

در مورد حفظ محیط‌ زیست هم باید به این نکته اشاره کنیم که راهی برای استفاده نکردن از نفت در تولید SLES وجود ندارد و حتی ممکن است نفت در محصولات Sulfate-Free هم وجود داشته باشد. یکی از بهترین راه‌ها برای کاهش اثرات تولید این ترکیبات، خرید از تولیدکنندگانی مثل برند الیو است که در تولید محصولات خود قوانین اخلاقی را رعایت می‌کنند و به محیط‌ زیست و حیوانات آسیب نمی‌زنند.

اثرات سولفات بر سلامتی چیست؟

بیشتر محصولات بهداشتی حاوی این ترکیب در مدتی کوتاه شسته می‌شوند و به همین دلیل احتمال کمی دارد که به پوست آسیب برسانند. با این حال اگر پوست حساسی دارید، یا به بیماری‌هایی مثل روزاسه و اگزما مبتلا هستید، ممکن است به محض تماس با این محصولات دچار التهاب پوستی و درماتیت تماسی شوید.

وجود گوگرد یا ترکیبات مرتبط با اسیدسولفوریک در هوا برای افرادی که مشکلات مزمن قلبی، ریوی و آسم دارند مضر است. در زمان‌هایی که هوا بسیار آلوده است، این ترکیبات ممکن است برای بیشتر افراد عوارضی مثل خارش و آبریزش چشم و تحریک پوستی ایجاد کنند.

وجود این ترکیبات در غذاها هم ممکن است برای افرادی که دستگاه گوارش حساسی دارند، عوارض ایجاد کند. در برخی از نقاط جهان مثل اروپا استفاده از ترکیبات اسیدسولفوریک در غذاها ممنوع شده است.

در مورد سرطان‌زا بودن ترکیباتی مثل SLS هم شواهد علمی معتبری وجود ندارد و هیچ‌کدام از سازمان‌های بهداشتی و پزشکی معتبر تاکنون این ماده را در فهرست ترکیبات سرطان‌زا قرار نداده‌اند. SLS در صورت ورود به جریان خون به‌سرعت تجزیه و طریق ادرار، مدفوع یا تعریق دفع می‌شود. به همین دلیل احتمال تجمع آن در بدن بسیار کم است.

چه افرادی باید از محصولات بدون سولفات‌ استفاده کنند؟

وجود این ترکیبات در محصولاتی مثل شامپوها ضروری است و به از بین بردن چربی و آلودگی کمک می‌کند؛ اما برای افرادی که پوست و موی حساسی دارند، بسیار قوی محسوب می‌شوند. این افراد ممکن است با مصرف محصولات حاوی sulfate دچار علائم آلرژی شوند. در ادامه به فهرست افرادی اشاره می‌کنیم که بهتر است از محصولات sulfate-free استفاده کنند:

• مبتلایان به روزاسه: آکادمی پوست آمریکا (AAD) توصیه کرده افرادی که آکنه روزاسه دارند، از شامپو بدن و سر فری سولفات استفاده کنند. این ترکیبات می‌توانند علائم روزاسه را بدتر کنند و افراد مبتلا به این بیماری باید حواسشان به دیگر ترکیبات تحریک‌کننده شامپوها مثل عطرها، الکل‌ها و آلفاهیدروکسی اسیدها هم باشد.
• افراد مبتلا به اگزما، درماتیت تماسی یا پوست حساس: آکادمی پوست آمریکا توصیه کرده که این افراد هم از محصولات Sulfate free استفاده کنند؛ چون ممکن است عوارض بیماری آن‌ها بدتر شود.
• افراد دارای آلرژی به سولفات‌ها: در صورت حساسیت به این ترکیبات، ممکن است پس از استفاده از محصولات حاوی آن‌ها دچار عوارضی مثل قرمزی، بثورات پوستی، التهاب، خارش و کهیر شوند.
• افراد دارای موی خشک یا نازک: این نوع موها شکننده‌تر هستند و ترکیبات حاوی sulfate ممکن است با از بین بردن چربی‌های طبیعی مو، این وضعیت را بدتر کند.
• افرادی دارای موی رنگ‌ شده: با وجود این‌ که شواهد علمی معتبری در این زمینه وجود ندارد، اما برخی از افراد بر این باورند که sulfateها ممکن است رنگ مو را از بین ببرند. برای احتیاط، بعد از رنگ کردن مو بهتر است از شامپوهای sulfate-free یا بهترین ماسک موی کراتینه بدون سولفات استفاده کنید.
• افراد دارای موی مستعد وز: sulfate ها روی مو بار الکتریکی منفی ایجاد می‌کنند که احتمال وز شدن مو را بالا می‌برد. برای کاهش خطر وزی مو، می‌توانید از شامپوهای حاوی سورفاکتانت‌های غیر یونی (ضد وز) استفاده کنید یا کلا سراغ شامپوهای sulfate-free بروید.

سولفات در شامپو برای چیست؟

کاربرد اصلی این ترکیبات در شامپوها، افزایش قدرت شامپو در حل کردن چربی‌ها و آلودگی‌ها و ایجاد کف است که به مصرف‌کننده حس تمیزکنندگی می‌دهد. اگر بخواهید بدانید که از نظر علمی نقش اصلی سولفات چیست، باید بگوییم که این ترکیب به عنوان یک امولسیفایر به کار می‌رود و به ترکیباتی مثل روغن (چربی مو و کف سر) و آب که معمولا با یکدیگر ترکیب نمی‌شوند اجازه می‌دهد که کنار هم بمانند.

آیا سولفات برای مو بد است؟

این ترکیبات زمانی برای مو مضر هستند که درصد زیادی از آن‌ها در محصول مورد استفاده وجود داشته باشد یا شما پوست و موی حساسی داشته باشید. زیاد بودن این ترکیبات در شامپو باعث می‌شود که چربی‌های طبیعی مو و پروتئین مو از بین برود و موها مستعد خشکی مو، وز شدن و شکنندگی مو شوند. البته این وضعیت بیشتر توسط سورفاکتانت‌های آنیونی ایجاد می‌شود.

همچنین قدرت پاک‌کنندگی آن‌ها باعث می‌شود که رنگدانه‌های مو را هم به همراه چربی از بین ببرند که این وضعیت برای آن‌هایی که به‌تازگی موهای خود را رنگ کرده‌اند، آزاردهنده است. به همین دلیل بسیاری توصیه می‌کنند که در صورت رنگ کردن موها، از نرم‌ کننده مو بدون سولفات sulfate-free استفاده کنید تا بعد از شستشو، کوتیکول موهای شما را ببندد و مانع خروج رنگ‌دانه‌ها شود. تمامی انواع نرم‌ کننده گیاهی الیو با این خاصیت تولید می‌شوند و موهای شما را نرم و خوش‌ حالت می‌کنند.

عوارض سولفات چیست؟

اگر بخواهیم به سؤال عوارض سولفات چیست پاسخ کاملی بدهیم، باید به دسته‌بندی زیر اشاره کنیم:

• عوارض این ترکیبات برای سلامتی پوست، مو و چشم که شامل تحریک و آلرژی می‌شود. البته این عوارض در صورتی به وجود می‌آید که درصد sulfate در محصول بالا باشد یا مصرف‌کننده بیماری‌های پوستی خاصی داشته باشد.
• عوارض این ترکیبات در هوای آلوده که بیماران قلبی، عروقی و تنفسی را درگیر می‌کند.
• عوارض این ترکیبات برای دستگاه گوارش که معمولا بیماران دارای بیماری‌های روده و دستگاه گوارش حساس را دچار مشکل می‌کند.

انواع محصولات مو بدون سولفات

اگر به دلیل داشتن پوست و موی حساس، رنگ کردن موها یا کمک به محیط‌ زیست می‌خواهید سراغ محصولات sulfate-free بروید، می‌توانید از فهرست زیر برای انتخاب بهتر استفاده کنید:

ماسک مو بدون سولفات

ماسک موی بدون سولفات sulfate-free برای افرادی است که به دلیل رنگ کردن، دکلره کردن و عدم مراقبت صحیح دچار خشکی مو و عوارض آن مثل وز شدن و شکنندگی شده‌اند. در بهترین ماسک بدون سولفات یکی از مهم‌ترین عوامل ایجادکننده خشکی مو حذف شده و از طرف دیگر، این محصول به افزایش رطوبت و طراوت موها کمک می‌کند.

بهترین ماسک موی کراتینه بدون سولفات

ماسک موی حاوی sulfate می‌تواند پروتئین‌های کراتین را از موها جدا کند و باعث شود که موهای کراتینه و صاف‌ شده وز شوند. انتخاب ماسک موی گیلاس الیو به دلیل داشتن کمپلکس پروتئین پروهیر و عصاره طبیعی گیلاس، به حفظ رنگ و کراتین موها کمک می‌کند و رطوبت آن را افزایش می‌دهد. همچنین این ماسک مو مثل سایر ماسک‌ های مو الیو سولفات ندارد و موها را خشک نمی‌کند.

نرم‌کننده مو بدون سولفات

اگر موی رنگ‌ شده یا خشکی دارید، بهتر است از بهترین نرم‌ کننده مو طبیعی فاقد سولفات استفاده کنید. این نرم‌کننده باید حاوی ترکیبات آبرسان و احیاکننده مو باشد و جلوی آسیب‌های حرارتی و وز شدن مو را بگیرد.

یکی از بهترین نرم‌کننده‌های sulfate-free بازار، نرم‌ کننده موهای خشک آووکادو الیو است. روغن آووکادو طبیعی موجود در این نرم‌کننده به بازگرداندن تعادل چربی در موها کمک می‌کند و در ترمیم و بازسازی تارهای موی آسیب‌ دیده مؤثر است. همچنین موهای شما را درخشان می‌کند.

شامپو بدون سولفات

در حال حاضر تنوع شامپوهای sulfate-free ایرانی و خارجی در بازار زیاد است و برای انتخاب بهترین گزینه، توصیه می‌کنیم حتما به اعتبار برند سازنده و ترکیبات آن‌ها دقت کنید.

همچنین حواستان باشد که این شامپوها برای افراد با پوست و موی بسیار حساس مناسب‌ هستند و اگر به دلیل نگرانی‌های سلامتی و زیست‌ محیطی می‌خواهید آن‌ها را بخرید، باید حواستان باشد که حتما یک‌ بار در هفته از شامپوهای دارای سولفات استفاده کنید تا چربی اضافه و آلودگی موهایتان کامل پاکسازی شود.

شامپو بدون سولفات برای چی خوبه؟

این شامپوها برای افراد مبتلا به پسوریازیس، اگزما، روزاسه و آن‌هایی که موهای بسیار خشک، نازک و شکننده‌ای دارند، مناسب است. وجود سولفات در این شامپوها باعث می‌شود که پوست سر افراد دارای بیماری‌های پوستی نام‌ برده دچار التهاب شود و همچنین خشکی موها و آسیب‌های ناشی از آن را بیشتر می‌کند.

معایب شامپو بدون سولفات

از معایب شامپوهای sulfate-free می‌توانیم به فهرست زیر اشاره کنیم:

• قدرت پاک‌کنندگی کمتر
• کف کمتر و احساس تمیز نشدن موها
• قیمت بالا
• طولانی بودن دوره سازگاری با مو در مقایسه با شامپوهای معمولی
• نامناسب برای مو و پوست سر بسیار چرب

جایگزین سولفات چیست؟

به جای سولفات، تولیدکنندگان شامپو و محصولات بهداشتی از سورفاکتانت‌های دیگری استفاده می‌کنند که خاصیت پاک‌کنندگی چربی و آلودگی را دارند؛ اما با قدرت و شدت کمتری این کار را انجام می‌دهند. از میان مشهورترین سورفاکتانت‌های مورداستفاده در محصولات sulfate-free می‌توانیم به فهرست زیر اشاره کنیم:

• کوکامیدوپروپیل بتائین
• سدیم کوکویل ایزتیونات
• دسیل گلوکوزاید
• سدیم کوکویل گلوتامات
• لوریل گلوکوزاید

این ترکیبات معمولا از روغن طبیعی نارگیل، اسیدهای آمینه و شکر ذرت به دست می‌آیند.

نرم‌کننده و ماسک مو بدون سولفات الیو

در این مقاله به شما گفتیم معنی برچسب بدون سولفات چیست و شامپوها و محصولات بهداشت شخصی فاقد سولفات برای چه افرادی مناسب هستند. همچنین به معرفی محصولات سولفات فری الیو مثل نرم‌ کننده و ماسک مو گیاهی الیو پرداختیم که حاوی ترکیبات گیاهی و کمپلکس پروتئین هستند و به تقویت و افزایش طراوت موهای شما کمک می‌کنند. همچنین این محصولات بدون سایر ترکیبات مضر برای محیط‌ زیست و مو یعنی پارابن تولید می‌شوند.