انواع بیماری پوست سر و درمان مشکلات پوست سر

بیماری پوست سر چیست؟

به هر نوع بیماری که سلامت پوست سر را به خطر بیندازد و آن را از حالت عادی خود خارج کند، بیماری پوست سر می‌گویند. بیشتر مشکلات پوست سر با مشکلات مو یکی هستند و منجر به ریزش مو، خشکی موها و شکنندگی مو می‌شوند. برخی از آن‌ها هم علائمی مثل التهاب، قرمزی، پوسته ریزی و جوش ایجاد می‌کنند.

علل اصلی بیماری‌های پوست سر شامل بیماری‌های مزمن، سوء تغذیه، عفونت، عوامل محیطی مضر، آلرژی، قارچ و باکتری می‌شوند و انتخاب بهترین درمان برای این بیماری‌ها، به شناسایی دقیق علت وابسته است.

انواع بیماری‌های پوست سر با عکس

در این بخش به بررسی 9 بیماری پوست سر به همراه علل، علائم و راه‌های درمان هر کدام می‌پردازیم.

شپش سر

شپش یک مشکل پوست سر رایج در میان کودکان است؛ اما می‌تواند بزرگسالان را هم درگیر کند. این بیماری توسط نوعی حشره ریز ایجاد می‌شود که به پوست سر می‌چسبد و از خون انسان تغذیه می‌کند. شپش سر ناقل بیماری نیست و برخلاف آنچه تصور می‌شود، نمی‌تواند بپرد یا پرواز کند؛ اما ظاهر موها را زشت می‌کند و ممکن است باعث احساس سوزش یا خارش کف سر شود.

علائم شپش سر

تخم‌های شپش به ساقه‌های مو می‌چسبد و به شکل دانه‌های ریز سفید رنگ دیده می‌شوند. به همین دلیل ظاهر این بیماری شبیه به شوره سر است.

شپش‌ها معمولا بعد از رسیدن به مرحله بلوغ قابل‌ رؤیت هستند و در این مرحله به اندازه یک دانه کنجد می‌شوند. رنگ آن‌ها خاکستری یا قهوه‌ای تیره است و ممکن است روی موهای تیره، پررنگ‌تر به نظر برسند. در صورت خاراندن زیاد سر، زخم پوست سر هم به علائم شپش اضافه می‌شود.

علت شپش سر

شایع‌ترین علت این بیماری پوست سر، تماس مستقیم سر دو نفر با یکدیگر است. همچنین ممکن است از طریق استفاده مشترک از وسایلی مثل شانه و بالش یا پوشیدن لباس فرد دیگر منتقل شود. البته این اتفاق به‌ندرت رخ می‌دهد. باید به این نکته توجه داشت که ابتلا به شپش سر، به معنای کثیف بودن فرد نیست.

درمان بیماری شپش پوست سر

در بیشتر موارد می‌توان این بیماری را با شامپوی ضد شپش (بدون نسخه) و شانه مخصوص درمان کرد. در صورت مؤثر نبودن این روش، پزشک داروهای قوی تجویز می‌کند. برای تسریع روند درمان این بیماری، بهتر است ملحفه‌ها، روبالشی‌ها و لباس‌های فرد مبتلا را بشویید، شانه‌ها و برس‌های او را ضدعفونی و خانه را خوب نظافت کنید.

پسوریازیس پوست سر

پسوریازیس نزدیک به یک تا 2 درصد افراد را درگیر می‌کند و هر کسی ممکن است به آن مبتلا شود. همچنین امکان دارد پوست قسمت‌های مختلف بدن را درگیر کند؛ اما آمارها نشان می‌دهند که نزدیک به نیمی از افراد دچار پسوریازیس پوست سر می‌شوند. درمان این بیماری کمی دشوار است و همان‌ طور که در عکس بیماری پسوریازیس سر می‌بینید، این بیماری ممکن است در پیشانی، اطراف گوش‌ها و پشت گردن هم گسترش پیدا کند.

علائم پسوریازیس پوست سر

یکی از علائم رایج این بیماری پوست سر، ریزش مو است که بعد از درمان، متوقف می‌شود و موها دوباره رشد می‌کنند. همان‌ طور که در عکس بیماری پسوریازیس سر مشخص است، این بیماری علائمی مثل قرمزی و پوسته ریزی را هم به دنبال دارد و پلاک‌های صورتی متمایل به خاکستری ایجاد می‌کند. در پوست‌های تیره، این پلاک‌ها به رنگ سرخ یا بنفش در می‌آیند.

همچنین ممکن است منجر به خارش پوست سر شود.

علت پسوریازیس پوست سر

علت اصلی این بیماری، رشد سلول‌های پوست سر با سرعت بیشتر از حد معمول است که به دلیل اختلال در عملکرد سیستم ایمنی بدن رخ می‌دهد. استرس از جمله عواملی است که این بیماری را تشدید می‌کند؛ چون سطح هورمون کورتیزول را بالا می‌برد و کورتیزول هم التهاب را افزایش می‌دهد.

درمان قطعی پسوریازیس پوست سر

موارد زیر، روش‌های درمان قطعی پسوریازیس پوست سر را نشان می‌دهند:

• داروهای موضعی (استروئیدها)
• شامپوهای مخصوص (با نسخه)
• تزریق دارو
• نوردرمانی (فوتوتراپی)
• روتین مراقبت از مو ملایم (استفاده از شامپوها و نرم‌ کننده‌های مو ملایم)

درماتیت سبوره‌ای - شوره پوست سر

شوره سر یا درماتیت سبورئیک یکی از شایع‌ترین مشکلات پوست سر است و باعث ایجاد لکه‌های قرمز، پوسته ریزی، فلس‌های چرب و خارش سر می‌شود. این بیماری پوست سر شباهت زیادی به پسوریازیس دارد؛ اما برخلاف پسوریازیس پیشانی و پشت گردن را درگیر نمی‌کند و علائم آن بیشتر در خط پیشانی و اطراف گوش‌ها دیده می‌شوند. همچنین این بیماری ممکن است ابروها و موهای قفسه سینه، بالای کمر، زیر بغل و کشاله ران را هم درگیر کند.

درماتیت سبوره‌ای در نوزادان (کلاه گهواره)

در نوزادان این بیماری با عنوان کلاه گهواره یا Cradle cap شناخته می‌شود و به غیر از سر، ممکن است در ناحیه باسن هم دیده شود. علت اصلی شوره سر در نوزادان، هورمون‌های منتقل‌ شده از مادر است که عملکرد غدد سباسه پوست سر نوزاد را مختل می‌کند و باعث می‌شود چربی بیشتری تولید کنند.

علائم بیماری پوست سر درماتیت سبورئیک

پوسته‌های زردرنگ کف سر و قرمزی، التهاب و خشکی پوست سر که بیشتر ناحیه خط رویش مو و اطراف گوش‌ها را درگیر می‌کند، از علائم اصلی شوره سر محسوب می‌شود.

علت درماتیت سبوره‌

فهرست زیر، علل اصلی این بیماری را نشان می‌دهد:

• ازدیاد نوعی قارچ یا مخمر با اسم مالاسزیا که در سبوم پوست سر وجود دارد.
• برخی از بیماری‌ها مثل پارکینسون، افسردگی، ضعف سیستم ایمنی بدن و چاقی ممکن است احتمال ابتلا به درماتیت سبورئیک را بالا ببرند.
• خشکی مو یا حساسیت به برخی از محصولات مراقبت از مو هم ممکن است منجر به شوره سر شود.

درمان درماتیت سبوره‌

معمولا برای درمان شوره پوست سر، نوعی شامپوی مخصوص با نام شامپو کتوکونازول تجویز می‌شود که می‌توانید دوزهای پایین آن را بدون نسخه هم بخرید. شامپوها یا لوسیون‌های بدون نسخه حاوی زینک پیریتیون (Zinc Pyrithione)، سولفید سلنیوم، قطران زغال‌ سنگ، اسید سالیسیلیک و گوگرد هم می‌توانند به درمان این بیماری کمک کنند. در صورت پوسته ریزی شدید و ضخامت بالای آن‌ها، ممکن است پزشک پماد استروئیدی موضعی تجویز کند.

درمان خانگی درماتیت سبوره‌

درمان بیماری پوست سر شوره، شامل استفاده متناوب از شامپوی‌های ضد شوره (یک روز در میان) و شامپوهای معمولی می‌شود. برای از بین بردن پوسته‌ها هم باید پوست سر را ابتدا مرطوب کنید و بعد با صابون زینک پیریتیون 2 درصد بشویید. بعد از آب کشیدن پوست سر، بهتر است از یک نرم‌ کننده طبیعی و بدون عطر استفاده کنید.

آلوپسی آندروژنتیک یا ریزش موی ارثی

به گفته کتابخانه ملی پزشکی آمریکا، آلوپسی آندروژنیک شایع‌ترین علت ریزش مو است. در مردان این بیماری به شکل عقب رفتن خط رویش مو و طاسی خود را نشان می‌دهد و در زنان باعث نازک شدن مو در کل سر می‌شود.

علائم آلوپسی آندروژنتیک

ریزش موی بیش از حد، کچلی نقطه‌ای، مشاهده دسته مو در درپوش چاه حمام یا برس و کنده شدن موها با فشار خیلی کم، از علائم اصلی این بیماری پوست سر است.

علت آلوپسی آندروژنتیک

علت اصلی ریزش موی ارثی ژنتیک است. عواملی مثل بی‌توجهی به مراقبت از مو، استفاده از شامپوی نامناسب و استرس ممکن است سرعت پیشرفت آن را بیشتر کنند.

درمان ریزش موی ارثی

مؤثرترین روش‌های درمان ریزش موی ارثی شامل مصرف ماینوکسیدیل و جراحی پیوند مو می‌شود.

تینه‌ آ کاپیتیس (کچلی سر) - قارچ پوست سر

تینه‌آ کاپیتیس (Tinea Capitis) یا قارچ حلقوی (Ringworm) نوعی عفونت قارچی مسری است. این بیماری بیشتر کودکان را درگیر می‌کند؛ اما ممکن است در بزرگسالان هم دیده شود. همچنین به دلیل داشتن علائمی مثل پوسته‌های زردرنگ کف سر، برخی آن را با شوره سر اشتباه می‌گیرند.

علائم بیماری پوست سر عفونت قارچی

این بیماری باعث می‌شود علائم زیر در موها و پوست سر دیده شود:

• پوسته ریزی خشک مثل شوره سر
• کچلی ناحیه‌ای (به شکل دایره)
• پوسته‌های زرد رنگ
• به هم چسبیدن، شکستن موها و گره خوردن موها
• توده‌های ملتهب و شبیه به آبسه
• نقاط سیاه در محل شکستگی مو

علت عفونت قارچی پوست سر

علت اصلی این بیماری، قارچ حلقوی یا Ringworm است که از انسان به انسان یا از حیوان به انسان منتقل می‌شود. همچنین ممکن است استفاده مشترک از اشیایی مثل حوله، ملحفه، شانه و برس در انتقال آن نقش داشته باشند.

درمان بیماری قارچ پوست سر

روش‌های درمان این بیماری پوست سر شامل موارد زیر می‌شود:

• مصرف داروهای ضدقارچ خوراکی به مدت 4 تا 6 هفته
• شامپوهای ضد قارچ
• خشک و تمیز نگه‌ داشتن ناحیه درگیر

تینه‌آ کاپیتیس 48 ساعت بعد از شروع دیگر مسری نیست و برای پیشگیری از این بیماری، مهم است که در 2 روز اول با بیماران مبتلا به آن تماس نداشته باشید.

درماتیت تماسی آلرژیک

این مورد از مشکلات پوست سر، یکی از واکنش‌های سیستم ایمنی بدن است که بعد از تماس پوست با آلرژن (عامل ایجادکننده حساسیت) رخ می‌دهد. گاهی اوقات علائم این واکنش روزها بعد از تماس خود را نشان می‌دهند که این موضوع، تشخیص آن را دشوار می‌کند.

علائم درماتیت تماسی

این مشکل پوست سر علائم گسترده‌ای از قرمزی تا تاول و درد دارد. مهم‌ترین علامت آن، پوسته‌های قرمز و خارش‌داری است که در پوست‌های تیره به رنگ صورتی، خاکستری یا بنفش دیده می‌شوند. در صورت ترکیدن تاول‌ها، پوست ناحیه اطراف آن‌ها تیره می‌شود.

علت درماتیت تماسی

برای آشنایی با علل این بیماری پوست سر، به فهرست زیر توجه کنید:

• یک ماده شیمیایی با نام پارا-فنیلن دی‌آمین (PPD) که به‌صورت گسترده در ساخت رنگ مو به کار می‌رود و ممکن است به‌شدت پوست سر و موها را تحریک کند.
• برخی از مواد شیمیایی و عطرهای موجود در شامپوها و نرم‌ کننده‌ها هم ممکن است منجر به درماتیت تماسی شوند.
• برخی از مواد شیمیایی دیگر مثل پروپیلن گلایکول، کوکامیدوپروپیل بتائین و متیل‌ایزوتیازولینون هم ممکن است منجر به بروز این مشکل شوند.

درمان درماتیت تماسی آلرژیک

داشتن یک روتین مراقبت از موی رنگ شده مناسب و اجتناب از تماس مجدد با ماده حساسیت‌زا، از جمله روش‌های درمان این بیماری است. همچنین در صورت شدت علائم ممکن است پزشک مصرف استروئیدهای موضعی را به مدت 2 تا 3 هفته تجویز کند.

برای پیشگیری از این بیماری، می‌توانید رنگ مو یا محصولات مراقبت از موی جدید را ابتدا روی قسمت کوچکی از پوست داخل بازو یا مچ خود تست کنید و ببینید که به آن‌ها حساسیت دارید یا خیر.

بیماری لیکن پلان

لیکن پلان یک بیماری التهابی است که پوست و غشاهای مخاطی را درگیر می‌کند و ممکن است در نقطه‌ای از بدن رخ دهد. دهان، ناحیه تناسلی، ناخن‌ها، پاها و پوست کف سر از جمله نقاطی هستند که بیشتر درگیر این بیماری می‌شوند.

علائم بیماری پوست سر لیکن پلان

مهم‌ترین علامت این بیماری پوست سر، راش خارش‌دار و آزاردهنده‌ای است که با ضایعات سخت، براق و قرمز یا بنفش همراه می‌شود. گاهی اوقات ممکن است این راش پوسته ریزی و خطوط سفیدرنگ هم در پوست سر ایجاد کند.

در برخی از مواد امکان دارد لیکن پلان منجر به ریزش مو شود.

علت لیکن پلان

برای این بیماری هنوز علت دقیقی مشخص نشده است؛ اما آکادمی متخصصان پوست آمریکا موارد زیر را به عنوان علل احتمالی این بیماری ذکر کرده است:

• پر کردن دندان با ترکیبات فلزی
• ابتلا به هپاتیت C
• مصرف برخی از داروها
• ژنتیک و داشتن سابقه خانوادگی

درمان لیکن پلان

لیکن پلان معمولا در مدت 2 سال به‌صورت خودبه‌خود از بین می‌رود و درمان این بیماری تنها زمانی لازم است که علائم آن شدید باشند. مثل بسیاری از مشکلات پوست سر که در این مقاله به آن‌ها اشاره کردیم، درمان اصلی این بیماری شامل مصرف استروئیدهای موضعی می‌شود. همچنین پزشک ممکن است درمان‌های زیر را تجویز کند:

• مصرف آنتی‌ هیستامین
• تاکرولیموس و پیمکرولیموس (داروهای ضدالتهاب)
• درمان با نور ماورای بنفش
• اسید رتینوئیک

آلوپسی آره‌ آتا (ریزش موی سکه‌ای)

آلوپسی آره‌آتا نوعی اختلال خودایمنی است و طی آن سیستم ایمنی بدن به‌ اشتباه به فولیکول‌های مو حمله می‌کند. این مشکل ممکن است منجر به ریزش مو در هر نقطه‌ای از بدن شود.

علائم آلوپسی آره‌ آتا

این بیماری پوست سر، بیشتر خود را به‌صورت ریزش موی سکه‌ای در سر، ریش، زیر بغل و ابروها نشان می‌دهد؛ اما ممکن است ریزش کامل موهای سر یا بدن را هم به دنبال داشته باشد.

علت آلوپسی آره‌ آتا

علت اصلی آلوپسی آره‌آتا اختلال در سیستم ایمنی بدن است و هنوز مشخص نیست که چه عواملی باعث این اختلال می‌شوند. مشکلات ژنتیکی، عوامل مضر محیطی، استرس، ژنتیک و مصرف برخی از داروها ممکن است بروز این واکنش را تحریک کنند.

درمان آلوپسی آره‌ آتا

درمان بیماری پوست سر آلوپسی آره‌آتا شامل داروهای خوراکی یا تزریقی می‌شود. برای پیدا کردن درمان دقیق، باید به پزشک متخصص پوست و مو مراجعه کنید.

فولیکولیت

همان‌ طور که از نام آن می‌توان حدس زد، این بیماری پوست سر مربوط به فولیکول‌های مو است. فولیکولیت برجستگی‌های چرکی پراکنده‌ای روی پوست سر ایجاد می‌کند که حساس به لمس و دردناک هستند.

علائم فولیکولیت

برجستگی‌های پر از چرک پراکنده و شبیه به جوش، علامت اصلی فولیکولیت است. این برجستگی‌ها معمولا قرمزرنگ هستند و در پوست‌های تیره به رنگ بنفش تیره یا سرخ دیده می‌شوند. برجستگی‌های فولیکولیت گاهی اوقات خارش و درد هم دارند.

علت فولیکولیت

عدم رعایت بهداشت هنگام اصلاح پوست سر یا پوشیدن کلاه‌های تنگ ممکن است منجر به فولیکولیت شود. باکتری استافیلوکوک، قارچ‌ها، نرم‌کننده‌های سنگین، رنگ موهای قوی و تعریق زیاد هم می‌توانند در پیدایش این بیماری نقش داشته باشند.

درمان فولیکولیت

در صورتی‌ که علت بیماری قارچ یا باکتری باشد، پزشک آنتی‌ بیوتیک خوراکی یا موضعی تجویز می‌کند. در غیر این صورت، مصرف استروئیدهای موضعی و داروهای ضدالتهاب این مشکل را برطرف می‌کند.

تشخیص انواع بیماری پوست سر

بهترین راه برای تشخیص انواع بیماری پوست سر و درمان آن‌ها، مراجعه به پزشک متخصص است. در صورت مشاهده علائم زیر، بهتر است فورا به پزشک مراجعه کنید:

• راش پوستی
• بروز آسیب‌های مو مثل ریزش مو یا نازک شدن موها
• ضعیف شدن و شکنندگی موها
• خارش پوست سر
• پوسته ریزی
• درد در پوست سر
• حساسیت پوست سر به لمس

رعایت بهداشت سر با محصولات طبیعی الیو

در این مطلب به معرفی مهم‌ترین انواع بیماری پوست سر پرداختیم، به علل و علائم مشکلات پوست سر اشاره کردیم و گفتیم که درمان بیماری پوست سر در انواع مختلف چگونه است. رعایت بهداشت پوست سر و موها و همچنین مراقبت درست از آن‌ها، تأثیر زیادی در پیشگیری از بیماری‌های پوست سر دارد. مصرف محصولات مراقبت از مو گیاهی الیو، به شما کمک می‌کند سلامت پوست کف سر خود را حفظ کنید و جلوی بیمار شدن آن را بگیرید.

سؤالات متداول درباره بیماری‌ های پوست سر

علائم بیماری‌ های پوست سر کدامند؟

رایج‌ترین علائم بیماری پوست سر شامل راش پوستی، خارش پوست کف سر، التهاب، ریزش مو و پوسته ریزی می‌شود.

درمان بیماری پوست سر چیست؟

رعایت بهداشت فردی، داشتن روتین مراقبت از موی مناسب و همچنین مصرف برخی از داروها مثل استروئیدها و آنتی‌ بیوتیک‌ها به درمان مشکلات پوست سر کمک می‌کند.

ارتباط بیماری‌ های پوست سر و ریزش مو چیست؟

برخی از بیماری‌های پوست سر مثل فولیکولیت، ریزش موی موروثی، آلوپسی آره‌آتا و قارچ پوست سر مستقیم به فولیکول‌های مو آسیب می‌زنند و منجر به ریزش مو می‌شوند.