موهای سالم نشانه سلامت شما هستند؛ اما داشتن چنین موهایی به مراقبت، داشتن یک روتین مناسب و رعایت رژیم غذایی سالم نیاز دارد. گاهی اوقات هم با وجود داشتن سبک زندگی سالم، عوامل محیطی مضر یا مشکلات ژنتیکی ممکن است منجر به مشکلات مو شوند. البته فارغ از دلیل، برای بیشتر این مشکلات راه‌حل‌های مؤثری وجود دارد و جای نگرانی نیست.
این مقاله به مهم‌ترین انواع مشکلات و بیماری مو، علائم و همچنین راه‌های درمان آنها اشاره می‌کند.
مشکلات مو چیست؟
بیشتر ما در دوره‌ای از زندگی خود با برخی از رایج‌ترین مشکلات مو و آسیب‌های مو مثل ریزش مو، شوره، چرب شدن بیش از حد مو و ... سر و کار داشته‌ایم. در برخی مواقع پیدا کردن علت مشکل ساده است؛ اما گاهی اوقات هم مشکل تبدیل به بیماری مو میشود و برای پیدا کردن علت و درمان، باید به پزشک مراجعه کرد.
مشکلات مو یعنی هر وضعیتی که ظاهر درخشان و سالم موها را عوض کند یا سلامت پوست سر را به خطر بیندازد. این مشکلات گاهی خود را به‌صورت آسیب‌های پوستی، التهاب، خارش سر یا موهای شکننده و ریزش موها نشان می‌دهند.
انواع مشکلات مو و درمان آنها کدامند؟
مو ممکن است بلند و موج‌دار، کوتاه و صاف، فر و غیرقابل کنترل یا نرم و براق باشد. موی انسان تنوع زیادی از نظر طول، سبک و بافت دارد؛ اما فارغ از نوع مو، هر کسی ممکن است دچار یکی از مشکلات زیر شود. در این بخش هم به مشکلات مو رایج و هم راه درمان آنها می‌پردازیم:
1. موی سفید
برای برخی موی سفید نشانه وقار و جذاب است؛ اما برخی دیگر آن را نشانه پیری می‌دانند. فارغ از احساسی که نسبت به سفید شدن موها دارید؛ این اتفاق معمولا با افزایش سن رخ می‌دهد. البته برخی در سال‌های پیری موی چندانی ندارند که بخواهد سفید باشد.
رنگ موهای شما توسط رنگ‌دانه‌ای به نام ملانین تولید میشود و ملانین را سلول‌هایی با نام ملانوسیت تولید می‌کنند که در فولیکول مو وجود دارند. به مرور زمان و با افزایش سن، آسیب به DNA یا تجمع پراکسید هیدروژن در فولیکول‌های مو، باعث آسیب به ملانوسیت‌ها میشود و این سلول‌ها توانایی تولید ملانین را از دست می‌دهند. در نتیجه موهای جدید بدون رنگ یا خاکستری رشد می‌کنند.
زمان بروز این مورد از مشکلات مو، توسط ژنتیک تعیین میشود و اگر پدر یا مادر شما در سنین پایین دچار سفیدی مو شده‌اند، احتمال دارد این اتفاق برای شما هم بیفتد. رنگ کردن موها، تنها راه رفع این مشکل است و برای به تأخیر انداختن آن، باید مصرف غذاهای حاوی آنتی اکسیدان را بیشتر کنید.
2. موخوره
حتی افراد با موی سالم هم ممکن است دچار موخوره مو شوند. این مشکل زمانی رخ می‌دهد که کوتیکول یا لایه محافظ مو آسیب می‌بیند و باعث میشود انتهای مو به چند شاخه تقسیم شود. استفاده بیش از حد از سشوار و وسایل حرارتی حالت دهنده مو، رنگ و دکلره مداوم، آسیب‌های محیطی (آفتاب یا آلودگی هوا) و خشکی بیش از حد مو ممکن است منجر به بروز موخوره شود.
برای درمان موخوره، می‌توانید راهکارهای زیر را امتحان کنید:
- موها را به‌صورت منظم و هر 6 تا 8 هفته یک بار کوتاه کنید تا موخوره حذف و از پیشروی آن جلوگیری شود.
- از ماسک مو یا نرم کننده‌های عمیق مو برای تقویت و تغذیه موها و همچنین کاهش خطر موخوره در آینده استفاده کنید.
- روش شستن مو خود را اصلاح کنید و موها را آرام و بدون حرکات تند و ساییدن بشویید.
- استفاده از سشوار و وسایل حرارتی حالت دهنده را محدود کنید.
3. ریزش مو
یکی از رایج‌ترین مشکلات مو، ریزش است. پیش از پرداختن به علل و درمان ریزش مو، بهتر است با مراحل مختلف چرخه رشد مو آشنا شوید:
- مرحله آناژن یا رشد مو که 2 تا 6 سال طول می‌کشد.
- مرحله کاتاژن یا توقف رشد مو که تا 3 ماه ادامه دارد.
- مرحله تلوژن یا ریزش مو که 2 تا 4 ماه طول می‌کشد.
به طور طبیعی 10 تا 15 درصد موهای سر همیشه در مرحله تلوژن قرار دارند؛ اما گاهی اوقات برخی عوامل ممکن است این درصد را بیشتر یا طول مرحله تلوژن را طولانی‌تر کنند. این عوامل عبارت‌اند از:
- بیماری‌های خودایمنی مثل آلوپسی آره آتا و لوپوس
- مصرف داروهای ضدافسردگی، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی، رتینوئیدها، رقیق‌کننده‌های خون، قرص‌های ضدبارداری، داروهای فشار خون و شیمی درمانی
- عفونت‌های شدید یا جراحی‌های سنگین
- مشکلات تیروئید
- اختلالات هورمونی
- استرس و اضطراب
- عفونت‌های قارچی پوست سر
- بارداری و زایمان
- کم خونی ناشی از فقر آهن
- قرار گرفتن در معرض برخی از مواد شیمیایی مثل بور و آرسنیک
- استفاده بیش از حد از سشوار و ابزارهای حرارتی حالت دهنده مو
- رنگ و دکلره بیش از حد موها
- بستن مو با مدل‌های سفت و کشیدن زیاد آنها
- اختلال روانی تریکوتیلومانیا (کندن وسواسی موها)
گاهی اوقات هم طاسی با الگوی مردانه (خالی شدن نعلی شکل موها) یا زنانه (کم شدن موها در تاج سر) علت ریزش مو است که هر دو ریشه ژنتیکی دارند. هورمونی به نام دی‌هیدروتستوسترون در بروز ریزش مو با الگوی مردانه یا زنانه نقش دارد که از مشتقات هورمون تستوسترون است.
رایج‌ترین راه‌های درمان ریزش مو عبارت‌اند از:
- داروهای موضعی مثل ماینوکسیدیل
- داروهای خوراکی مثل فیناستراید
- تزریق کورتیزون
- تزریق پلاسمای غنی از پلاکت یا PRP
- نور درمانی
- درمان‌های جایگزین هورمونی برای زنان در دوران پیش یائسگی
- استفاده از مکمل‌های اختصاصی یا نوتراسیوتیکال‌ها
برای رفع مشکل ریزش مو، استفاده از شامپو ضد ریزش مو پیشنهاد میشود. البته در بیشتر مواقع برای پیدا کردن علت و درمان ریزش مو باید به پزشک مراجعه کرد.
4. شوره مو
شوره سر یکی از رایج‌ترین علائم بیماری در مو است که به شکل پوسته پوسته شدن و خارش پوست سر خود را نشان می‌دهد. ریشه شوره مو معمولا به خشکی پوست سر، تولید بیش از حد سبوم یا عفونت قارچی برمی‌گردد. فهرست زیر به مؤثرترین راه‌های درمان شوره مو اشاره کرده است:
- شامپو کتوکونازول یا زینک پیریتیون
- شستن موها به‌صورت منظم و متعادل
- مراجعه به پزشک متخصص
5. موی وز
وز شدن مو هم یکی از رایج‌ترین مشکلات مو است که ممکن است برای هر کسی رخ بدهد. علت وزی مو معمولا به رطوبت زیاد هوا، خشکی مو یا آسیب دیدن آنها به دلیل مراقبت نادرست برمی‌گردد.
در ادامه به راه‌های درمان وزی مو اشاره می‌کنیم:
- بعد از حمام از نرم کننده بدون نیاز به آبکشی استفاده کنید.
- از سرمه‌ای ضدوزی مو کمک بگیرید.
- در روزهایی که رطوبت هوا زیاد است، از سشوار و وسایل حرارتی حالت دهنده مو استفاده نکنید.
- یک دستگاه رطوبت ساز برای منزل بخرید.
در نهایت داشتن یک روتین مراقبت از مو مناسب، جلوی بسیاری از مشکلات مو مثل وزی مو و شکنندگی موها را می‌گیرد.
6. موی چرب
یکی دیگر از مشکلات مو، چرب شدن مو است که به دلیل ترشح بیش از حد سبوم رخ می‌دهد. منظور از موی چرب، مویی است که حالت سنگین و کم حجمی دارد و به سختی حالت می‌گیرد.
یکی از رایج‌ترین راه‌های درمان موهای چرب استفاده از شامپوهای شفاف کننده یا Clarifying است که چربی، آلودگی و بقایای محصولات مراقبتی و بهداشتی را از روی مو پاک می‌کند. برای رفع مشکل چربی مو می‌توانید از شامپو مخصوص موی چرب نیز استفاده کنید.
البته باید حواستان به روش شستن مو و تعداد دفعات آن هم باشد؛ چون شستشوی بیش از حد ممکن است ترشح سبوم در پوست سر را بیشتر تحریک کند. برای جلوگیری از شستشوی بیش از حد، می‌توانید در فاصله بین شستشوی موها از شامپوهای خشک برای گرفتن چربی مو استفاده کنید.
7. موی خشک
کمبود رطوبت منجر به خشکی موها میشود و شکنندگی و کدر شدن موها از عوارض آن است. برای رفع مشکل خشکی مو، می‌توانید از نرم کننده موی خشک و شامپو مخصوص موی خشک یا نرم‌کننده‌های عمیق و ماسک‌های آبرسان مو استفاده کنید. استفاده کمتر از سشوار و ابزارهای حرارتی حالت دهنده مو هم به رفع این مشکل کمک می‌کند.
8. موی نازک
نازک شدن مو یکی دیگر از مشکلات مو با ریشه ژنتیکی و هورمونی است که ظاهر موها را کم حجم و کم پشت می‌کند. همچنین افزایش سن هم می‌تواند در آن نقش داشته باشد. راه‌های درمان نازک شدن مو شامل استفاده از ماینوکسیدیل و سایر داروهای تجویزی میشود؛ اما برای پیدا کردن علت و درمان دقیق، باید به پزشک مراجعه کنید. می‌توانید محصولات حجم دهنده مو را هم به عنوان یک راه‌حل موقت در نظر بگیرید.
9. موی شکننده
شکنندگی مو یکی از آزاردهنده‌ترین مشکلات مو است که باعث ریزش مو و کم حجم شدن موها میشود. مهم‌ترین علل بروز این مشکل عبارت‌اند از:
- رژیم غذایی نامناسب
- استرس
- خشک شدن موها
- شستشوی بیش از حد موها
- خشک کردن مو با روش نادرست
- برس و شانه زدن مو با روش نادرست
- مشکلات تیروئید
با تغییر روتین مراقبت از مو، مدیریت استرس، استفاده از محصولات مراقبتی و شوینده مناسب و همچنین مصرف غذاهای مفید برای سلامت مو، می‌توانید مشکل شکستگی مو را برطرف کنید.
10. آسیب مو بعد از رنگ کردن مو
رنگ کردن موها ممکن است منجر به برخی از مشکلات مو مثل شکنندگی، خشکی و کم رنگ شدن موها شود. رعایت نکات روتین مراقبت از موی رنگ شده و استفاده از شامپو موهای رنگ شده و ماسک موی مخصوص موهای رنگ شده، مشکلات بالا را کاهش می‌دهد. همچنین بهتر است فواصل بین دکلره و رنگ کردن مو را کاهش دهید.
11. آسیب مو در اثر حرارت
استفاده بیش از حد از ابزارهای حرارتی هم می‌تواند برخی از مشکلات مو مثل موی شکننده، موخوره، کدر شدن و خشکی مو را به دنبال داشته باشد. برای جلوگیری از بروز این مشکلات، استفاده از ابزارهای حرارتی را با درجه حرارت پایین شروع کنید و قبل از استفاده، به موهایتان اسپری محافظ حرارت بزنید.
12. کم حجم بودن مو
علت موهای صاف، کم حجم و بی‌جان ممکن است مشکلات ژنتیکی، شستشوی زیاد یا تجمع محصولات آرایشی و بهداشتی باشد. استفاده از شامپو و نرم کننده‌های حجم دهنده و پف دادن موها می‌تواند این مشکل را برطرف کند.
مشکلات مو و بیماری‌های آن چیست؟
تغییرات در ظاهر، بافت یا ضخامت موها ممکن است نشان دهنده بیماری مو و مشکلات زمینه‌ای باشد. در ادامه به ارتباط برخی از مشکلات مو با بیماری‌های زمینه‌ای، استرس، ژنتیک و سوء تغذیه می‌پردازیم.
1. استرس و ژنتیک می‌توانند باعث سفید شدن مو شوند
سفید شدن بخشی از فرایند طبیعی پیر شدن موها است؛ چون با گذشت سن، تولید رنگ‌دانه‌های مو در فولیکول‌ها کمتر میشود. با این حال تحقیقات علمی نشان می‌دهند که استرس ممکن است روند سفید شدن موها را تسریع کند؛ چون به DNA موها ضربه می‌زند. همچنین استرس اکسیداتیو هم با آسیب به فولیکول‌ها و سایر سلول‌های مو، سرعت سفید شدن موها را بالا می‌برد.
مثل بسیاری از مشکلات مو، ژنتیک در سفید شدن موها نقش پررنگی دارد و اگر موهای والدین شما در سن خاصی سفید شده باشد، احتمال دارد شما هم در همان سن دچار این مشکل شوید.
2. موهای شکننده می‌تواند نشانه سندرم کوشینگ باشد
موهای شکننده می‌تواند یکی از علائم بیماری در مو باشد. سندرم کوشینگ یکی از بیماری‌هایی است که منجر به شکنندگی موها میشود و به دلیل ترشح بیش از حد کورتیزول در بدن رخ می‌دهد. این بیماری نادر معمولا با علائم دیگری مثل فشار خون بالا، کبودی، خستگی و کمردرد هم همراه است.
همچنین سندرم کوشینگ ممکن است به دلیل مصرف برخی از داروها یا تومور بدخیم رخ دهد. تنظیم دوز دارو یا شیمی درمانی، جراحی و پرتو درمانی می‌تواند این مشکل را برطرف کند.
3. نازک شدن مو می‌تواند نشانه بیماری تیروئید باشد
یکی از نشانه‌های بیماری مو، نازک شدن موها است که ممکن است به دلیل کم کاری تیروئید خود را نشان بدهد. در این بیماری، غده تیروئید به اندازه کافی هورمون تولید نمی‌کند و علاوه بر نازک شدن، ریزش مو و تغییر در بافت و ظاهر موها را به دنبال دارد.
کم کاری تیروئید ممکن است علائم زیر را هم داشته باشد:
- گردن درد
- خشکی پوست
- زردی یا یرقان
- افزایش وزن
- کندی در صحبت و حرکت
- افزایش حجم زبان
- گلودرد
برای تشخیص این مشکل، از آزمایش هورمون محرک تیروئید یا TSH استفاده میشود و درمان آن هم دارویی است.
4. ریزش مو می‌تواند نشانه کم خونی باشد
ریزش شدید مو ممکن است یکی از نشانه‌های کم خونی ناشی از فقر آهن باشد. تشخیص این بیماری مو از طریق آزمایش خون امکان پذیر است و پزشکان معمولا انجام این آزمایش را برای گیاهخواران و زنانی که قاعدگی سخت دارند، تجویز می‌کنند. آهن در بسیاری از واکنش‌های زیستی و فرایندهای حیاتی بدن دخیل است و احتمالا در رشد مو هم نقش دارد.
مصرف غذاهای غنی از آهن یا مکمل‌های آن به درمان کم خونی ناشی از فقر آهن و مشکلات مو ناشی از آن مثل ریزش مو کمک می‌کند. همچنین ممکن است تغییرات سطح استروژن بعد از بارداری یا قطع مصرف قرص‌های ضدبارداری، منجر به ریزش مو شود که در این شرایط، ریزش مو یک مشکل موقتی است.
5. ریزش مو می‌تواند نشان دهنده کمبود پروتئین باشد
تحقیقات علمی نشان داده‌اند که کمبود پروتئین با برخی از مشکلات مو مثل نازک شدن مو و ریزش مو مرتبط است. مصرف روزانه 1.4 تا 2 گرم پروتئین به ازای هر کیلوگرم وزن بدن برای داشتن بدن و موهای سالم ضروری است و با خوردن ماست یونانی، عدس، تخم مرغ و ماهی می‌توانید این مقدار پروتئین را تأمین کنید.
افرادی که مشکلات گوارشی دارند یا به‌تازگی عمل بای پس معده انجام داده‌اند، ممکن است در هضم پروتئین مشکل داشته باشند. این افراد برای تغییر در رژیم غذایی خود باید با پزشک مشورت کنند.
6. پوسته‌های سفید یا زرد می‌توانند شوره سر باشند
پوسته‌های سفید یا زرد نشانه یکی از رایج‌ترین مشکلات مو یعنی شوره است. معمولا شوره سر نشانه بیماری جدی نیست و می‌توانید آن را با شامپوهای بدون نسخه یا تجویزی درمان کنید. درماتیت سبورئیک یک بیماری مو است که از علل اصلی شوره سر به شمار می‌آید. علائم این بیماری شامل پوست سر چرب همراه با پوسته‌های خشک، جوش و قرمزی و خارش پوست سر است.
از دیگر علل شوره سر می‌توانیم به فهرست زیر اشاره کنیم:
- قارچ مالاسزیا (نوعی قارچ شبیه به مخمر)
- خشکی پوست
- حساسیت به محصولات مراقبت از مو
- پسوریازیس
- اگزما
7. ریزش مو و زخم شدن پوست سر ممکن است نشانه فولیکولیت باشد
فولیکولیت نوعی بیماری است که منجر به عفونت و التهاب فولیکول‌های مو میشود و ممکن است در هر ناحیه‌ای از بدن که مو دارد رخ بدهد. همچنین علاوه بر مشکلات مو مثل ریزش، امکان دارد علائمی مثل جوش، ضایعات و زخم شدن پوست سر را داشته باشد. عفونت، باکتری، ویروس، تحریک فیزیکی پوست سر، استفاده از محصولات حالت دهنده مو و ضعف سیستم ایمنی از علل اصلی این بیماری به شمار می‌آیند.
درمان‌های رایج فولیکولیت عبارت‌اند از:
- مصرف آنتی بیوتیک و لوسیون‌های ضدقارچ موضعی
- مصرف آنتی بیوتیک خوراکی
- خودداری از ساییدن موها هنگام شستشو و خشک کردن
- استفاده از حالت دهنده‌های موی سبک
چگونه باید از آسیب و مشکلات مو جلوگیری کرد؟
برای داشتن موهای سالم و جلوگیری از مشکلات مو، بهتر است نکات زیر را رعایت کنید:
- داشتن یک رژیم غذایی متعادل و سرشار از ویتامین‌ها، مواد معدنی ضروری، پروتئین و امگا 3
- رفتار ملایم با موها هنگام شستشو، خشک کردن و حالت دادن
- ماساژ ملایم پوست سر با نوک انگشتان به‌صورت منظم (برای افزایش جریان خون در پوست سر و تحریک رشد مو)
- نوشیدن آب به میزان کافی و استفاده از محصولات آبرسان برای تأمین رطوبت مو
- کمک گرفتن از یوگا، مدیتیشن یا تمرینات تنفس عمیق برای کنترل استرس و اضطراب
- انتخاب شامپوهای ملایم و متناسب با نوع مو (چرب، معمولی یا خشک)
- اجتناب از محصولات شیمیایی سنگین برای صاف کردن و حالت دادن مو
- محافظت از موها در برابر عوامل محیطی مضر مثل نور خورشید و کلر استخر
درمان مشکلات مو و بیماری‌های آن با محصولات طبیعی الیو
در این مقاله به رایج‌ترین مشکلات مو و راه‌های درمان آنها و همچنین ارتباط عوامل ژنتیکی و تغذیه‌ای با انواع بیماری مو پرداختیم. همان طور که اشاره کردیم، استفاده از محصولات مو گیاهی و طبیعی یکی از راه‌های داشتن موهای سالم و درخشان است.
محصولات گیاهی مراقبت از مو الیو شامل انواع شامپو، نرم کننده مو و ماسک برای انواع مو است که همگی با ترکیبات طبیعی تولید می‌شوند و به دلیل نداشتن پارابن و ترکیبات مضر، به موهای شما آسیب نمی‌زنند. استفاده از این محصولات به رفع مشکلات رایج مو مثل خشکی، چربی مو و ریزش موها کمک می‌کند و باعث میشود فولیکول و ساقه موهای شما ترمیم شود.
مقالات مرتبط
